Abu Zeyd

[Q?l?m_]

Quran?n t?hrifi m?vzusunda Abu zeydin ?i?l?r il? yeni m?bahis?si

http://www.youtube.c...e&v=eZslfLZS9tU

Изменено 1 декабря, 2011 пользователем Q?l?m_

[Q?l?m_]

Abu Zeyd "r?cm ay?sinin ?lav? edilm?si ??bh?si"

Изменено 1 декабря, 2011 пользователем Q?l?m_

[Q?l?m_]

abu zeyd ?l?ye quran oxunmaz onlar e?itmirl?r

[Q?l?m_]

Abu zeyd Ocaq necat v? k?frl?ri

[Q?l?m_]

Abu Zeyd 12 imam ?qid?si

[Q?l?m_]

Abu Zeyd t?vhid ara?d?rmas?

[Q?l?m_]

Abu zeyd v? Quranin t?hrifi ?i? il? m?naqi??si

[Q?l?m_]

Abu Zeyd ?hli-sunn? islam?n ?z?d?r.

[Q?l?m_]

Hac? Elxan k?rp? q?z u?aqlar? v? budaras?.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=o7Fl6klfPiA

[Q?l?m_]

Mirc?f?r a?a s?d?m?rq?z il? mazaqla?ma

http://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=qlBZQ1vnOwA

[Q?l?m_]

Diqq?t diqq?t ?bu-Zeydin kitab?n? oxuyub rafizilikd?n t?vb? el?mi? bir ?i? v? ?bu Zeyd? hiyl? qurmaq ist?y?n ?i?l?r bar?sind?

[Q?l?m_]

Abu Zeyd - Ki?inin saqqal? olar

http://ixlasla.com/files/dersler/abu_zeyd/muxtelif/abu_zeyd-kishinin_saqqali_olar.mp3

[Q?l?m_]

Abu Zeyd - ?i?liyi tan?maq

http://ixlasla.com/files/dersler/abu_zeyd/muxtelif/abu_zeyd-shieliyi_tanimaq.mp3

[Malik Eshter]

?bu Zeydi m?hv eliy?n alim ?eyx Cavid

[Malik Eshter]

?bu Zeyd? r?ddiyy? - ?eyx Cavid

[Malik Eshter]

?bu Zeyd? r?ddiyy? - ?eyx Cavid - Salavat?n d?zg?n formas?

[Malik Eshter]

?bu Zeyd? r?ddiyy? - ?eyx Cavid - Salavat?n d?zg?n formas?

Q?l?m niy? s?sin ??xm?r?

[hon]

Abu zeyd v? Quranin t?hrifi ?i? il? m?naqi??si

?i? m?zh?bind? t?fsir?il?rin pad?ah? K?leyninin m??llimi. ?l-Qummi. ???? ?? ?? ??? ???? ?? ???? ???? ??? ???? : ???? ??? ??? ????? ????? ?????? ???????? ?????? ?? ?????? ??????? ?????. ?? ????? 110 . ???? ??? ??? ???? ?????? ??? ????? : ??? ??? ?????? ???? ???????? ?????? ??????? ?? ??? ????? ?????? ? ???? ?? : ???? ???? ?? ??? ???? ????? ???? : ???? ???? : ???? ??? ???? ????? ????? ??? ??? ??? ???? ??? ?? ??? ????? ?????? ???????? ?????? ?? ?????? ??????? ????? -(Quranda) Allah?n nazil etdiyi (ay?l?rin) ?ksi olan (ay?l?r?) g?linc? o da onun bu s?z?d?r.Siz insanlar ???n ??xar?lm?? ?n xeyrli ?mm?tsiniz yax??l?q? ?mr edib m?nk?r ?m?ll?ri qadaqan edirsiniz.v? Allaha iman edirsiniz.(Ali ?mran 110).?bu Abdullah (?mam Caf?r Sadiq) bu ay?ni oxuyana dedi:?mr ?l-m?m?n? v? H?s?n v? H?seyni ?ld?r?nl?r ?n xeyrli ?mm?tdirl?rmi?Ondan soru?uldu ki b?s bu ay? nec? nazil olub ey peyq?mb?r ?vlad?? (?mam) dedi:Ay? yaln?z bel? nazil olub----Siz insanlar ???n ??xar?lm?? ?n xeyrli ?mamlars?n?z-----. M?g?r g?rm?rs?nmi ki Allah onlar? ay?nin sonunda xeyri ?mr edib ??ri qadaqan ed?r?k Allaha iman ed?nl?r s?z? il? t?rfil?yir?

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

?l Qummi yen? d? M?q?ddim?sinin ?vv?lind? deyir-- ????? ??? ???? ??? ??? ??????? (???? ??????) " ????? ?????? ???? ?? ??? ?? ??????? ???????? ??? ???? ??????? ??????? ????? (3) " ???? ?????????? (???? ??????) ??? ????? ???? ????? ?? ?????? ??????? ????? ???? ?? ???? ???? ???? ??? ????? ???? ???? ???? " ????? ?????? ???? ?? ??? ?? ??????? ???????? ??? ???? ????? ??? ?? ??????? ?????

T?hrif mislind? olan ay?l?rd?n biri d? ?bu abdullahin h?zurunda oxunan -o k?sl?r ki ey r?bbimiz biz? zovc?l?rimizd?n v? zurriy?timizd?n g?z?m?z?n nuru olan ?vladlar b?x? et v? bizi m?tt?qil?r? imam et --ay?sidir.?bu abdullah dedi ki onlar (sahab?l?r) Allahdan onlar? m?tt?qil?r? imam etm?yi ist?m?k il? ?ox a??r bir ?ey ist?mi?l?r.?mamdan ay?nin ?slind? nec? nazil olduqu soru?ulduqda ?mam - biz? m?tt?qil?rd?n imam et (????? ??? ?? ??????? ?????)- kimi nazil olduqunu dedi

[hon]

Sonra ?l-Qummi ard?ndan yen? d? deyir ???? ?? ?? ???? ??? ??? ???? " ??? ???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ????? ????? ????????? ?????? (5) " ????? " ?? ???? ?????? ??? ?? ???? ???? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ???? ??? ???? ?????? " ????? " ?? ????? ????? Kitabda t?hrif edilmi? ay?l?rd?n bir d? onun bu ay?sidir.- ??? ???? ???? ??? ???? ???? ?? ??? ????? ????? ????????? ?????? (Lakin Allah ?z elmi il? ?li bar?sind? s?n? nazil etdiyi (ay?l?r?) ?ahidlik edir v? m?l?kl?r d? (buna) ?ahiddir.V? bir d? bu ay?dir -" ?? ???? ?????? ??? ?? ???? ???? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ???? ??? ???? ?????? (ey peyq?mb?r R?bbin t?r?find?n s?n? ?li bar?sind? nazil edil?ni t?bli? et.?g?r bunu etm?s?n risaletini t?bli? etmi? olmazsan.)?

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

?l-Qummi davam ed?r?k ard?ndan deyir.--????? " ?? ????? ????? ?????? ?? ???? ???? ?? ??? ???? ????? ??? (1) " ????? " ?????? ????? ??????? ???? ???? ?? ????? ??????? (2) " ????? " ??? ??? ????? ????? ?? ???? ???? ?? ????? ????? (3) " ????? ???? ????? ?? ??????.

(t?hrif edilmi? ay?l?rd?n ) onun bu s?z?d?r.-H?qiq?t?n kafir olub Muhammedin ail?sin? z?lm ed?nl?ri Allah ?sla ba???lamayacaqd?r--. H?m?inin bu s?z?d?r--Muhammedin ailesine zulm edenler ?z ?z aqib?tl?rini y?ni d?n?? yerl?rini bil?c?kl?r.--h?m?inin (t?hrif edilmi? ay?l?rd?n) onun bu s?z? --ka? ki s?n Muham?din ail?sin? z?lm ed?nl?rin c?zalar?n?n ?l?m?n girdab?nda nec? olduqlar?n? g?r?ydin.-- v? buna b?nz?r bir ?ox (t?hrif edilmi? ) ay?l?r vard?r ki yeri g?ldikc? (t?fsirimizd?) onlar? zikr ed?c?yik.

[hon]

?ran ?slam inqilab?n?n r?hb?ri Xomeyninin Quran? t?hrif etiqad? . . ??? ????? ????? ?? ????? ???????? ??????? ??? ?????? ?????? ????????? ????? ?????? ?? ?????? ????? ?????? ??????? ????????? ??????? ??? ?????? ?? ??????? ???????? ?????? ?? ????? ???????? ??? ?????? ??????? ????? ? ???? ????? ? ????????? ????????? ???????? ??? ?????? ??? ????? ???? ????? ???????? ??? ??? ?????? ???????? ??? ??????? /??????? ? 131.(H?qiq?t?n islam v? Quran il? yaln?z d?ny?vi maraqlar v? ba???l?q namin? ?laq?si olan k?sl?r Quran? qeyri ayd?n maraqlar?n?n h?yata ke?m?si ???n bir v?sil? etmi?l?r v? Quran?n s?hif?l?rind?n b?zi ay?l?ri silmi?l?r v? onu ?b?diyy?n al?ml?rin n?z?rind?n salm??lar v? ?b?diyy?n m?s?lmanlara v? Qurana r?svay??l?q yap??d?rm??lar.V? m?s?lmanlar?n yahudi v? n?sranil?rin kitablar?nda q?nad?qlar? bu eybi Quranda isbat etmi?l?r.(k??f ?l-?srar s?h 131)

[hon]

?i? alimi Nuri T?b?rsinin Quran?n t?hrif olunmas? etiqad?

?? ??????? ?????? ??? ??? ? ??????? ? ???? ??? ???? ???? ????? ????????? ????? ??????? ??????? ??????? ???????? ??????? ??????? ????? ?? ??????? ?????? ?? ????? ???????? ???? ????? ???? ??????? ?? ????? ??????? ??????? ??????? ???????

??? ?????? ?? ????? ????? ???? ?? ??????? 227 /?????? ???????

Bil ki buna-t?hrif?-d?lal?t ed?n x?b?rl?r (say etibar? il?) iki min h?disd?n daha ?oxdur.V? onlar?n (Quran?n?n t?hrifi bar?d? x?b?rl?rin ) ?oxluq t??kil etm?sini Mufid kimi ,t?hqiqat?? Damad , v? all?m? M?clisi kimi b?y?k bir toplum v? onlardan qeyril?ri iddia etmi?dir.V? bil ki (Quran?n t?hrifi bar?d? g?l?n) x?b?rl?r m?zh?b t?r?fdarlar?m?z?n n?b?vi x?b?rl?rin v? ??rii ?hkamlar?n isbat?nda etibar edib ?m?d ba?lad?q? m?t?b?r kitablardan n?ql olunmu?dur.

Fasl ?l-xitab fi isbati t?hrifi kitab rabbi ?l-?rbab s?h 227 ?n-Nuri ?t-Tab?rsi

[hon]

Muasir ?i? aliml?rind?n Xoi ?li bin ?bi Talibin ?z?n? m?xsus bir Quran? olduqunu v? ?linin Quran?nda ?limizd?ki Quranda olmayan b?zi ziyad?l?rin (?lav?l?rin) olduqunu iddia edir.

?? ??? ???????? ?? ????? ?? ???? ????? ?????? ?????? ?? ????? ?????? /??????

Bu ziyad?l?r(?lav?l?r) n?z?rd? tutulan?n ??rhi ???n Allah t?r?find?n bir endirm?dir.

[hon]

?i? aliml?rind?n Muhsin ?l-Ka?ani Quran?n t?hrif olunduqunu b?yan etmi?dir.

?? ?????? ???? ??? ?????? ??? ?????? ??? ????? ??? ???? ??? ???? ???? ???? ?? ??? ?? ?? ???? ?? ???? ????? ???? ?? ?? ???? ????? ???? ?? ??? ??? ????? ????? ????? ?????? /??????? - ???? ????????

?limizd?ki (Quran) Muhamm?d? (sas) nazil olduqu kimi tam deyildir . ?ksin? onda (Quranda) Allah?n nazil etdiyinin ?ksin? olan (k?lim?l?r) vard?r.v? onda(Quranda) d?yi?ilmi? v? t?hrif edilmi? (ay?l?r) vard?r.V? ondan(Qurandan) ?oxlu ?eyl?r silinmi?dir.

T?fsir ?s-Safi ?l-muqadd?m? Muhsin ?l-Ka?ani

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

H?m?inin ?i? aliml?rind?n Tayyib ?l-Mus?vi ?i? t?fsir?isi ?l-Qumminin t?fsirin? verdiyi ??rhd? ?i? aliml?rind?n Quran?n t?hrifin? etiqad ed?nl?rin adlar?n? bir-bir sadalam?? v? onlar? (Quran?n t?hrifi bar?sind? tutuduqu ) m?zh?bl?rind? (m?vqel?rind?) tam Qurana v? r?vay?tl?r? sar?ld?qlar?n? s?yl?mi?dir.Y?ni bo?-bo?una havadan dan??mad?qlar?n? s?yl?mi?dir

???? ?????? ?? ????? ????? ?? ??????? ?????????? ????????? ???? ?????????? ????? ???????? ???????? ??????? ???????? ????????? ????? ?? ??????? ????? ?? ???? ??????? ???????? ?????? ???????? ????? ??????? ???????? ??????? ?????? ????????? ??? ?????? ?? ????? ?????? ??????? ????????? ???? ?? ???? ??????? ?????

Onlardan ba?qa (m?s?l?n) Kuleyni kimi ?l-B?rqi kimi ?l-Ayya?i kimi v? Farat bin ?brahim kimi v? ?hm?d bin Talib ?t-Tab?rsi kimi ?l-M?clisi kimi ?s-Seyyid ?lc?zairi kimi v? ?l Hurr Amili kimi v? ?llam? F?tuni kimi ?vv?l v? sonra ya?am?? aliml?rin m?h?ddisl?rin s?zl?rind?n anla??lan (Quran?n) natamam olmas? s?z?d?r.Art?q (bu aliml?r Quran?n t?hrifi y?n?m?nd?) tutduqlar? m?vq?l?rinin isbat?nda g?z yumulmas? m?mk?n olmayan (v? Quran?n t?hrifin? d?lal?t ed?n) ay?l?rd?n v? h?disl?rd?n m?hk?m yap??m??lar.

[hon]

M?lum m?s?l?dir ki ?i? aliml?rind?n Quran?n t?hrifin? ??-??rif ?l-Murtada v? ?s-Saduq v? ??-?eyx ?t-Tusi kimi dild? etiqad etm?y?n k?sl?r d? olmu?dur.Amma ?i? alimi ?l-C?zairi bu aliml?rinin t?hrifi inkar etm?l?rinin s?b?bini yaln?z t?qiyy? xarakteri da??yan bir s?ra m?sl?h?t namin? olmas? kimi izah etmi?dir.?l-C?zairi deyir ki --nec? ola bil?r ax? bu ?? alim ?z kitablar?nda Quran?n t?hrifin? dair kalan h?dis n?ql etsinl?r amma t?hrifi inkar etsinl?r bu ancaq y?ni onlar?n t?hrifi inkar etm?l?ri bir s?ra m?nf?tl?r namin? olmu?dur.

??? ?? ???? ???? ???????? ??????? ?????? ??????? ?????? ??? ?? ??? ??????? ?? ?????? ?????? ?? ??? ??? ??? ??? ????? ?? ?????… ??????? ?? ??? ????? ???? ??? ???? ????? ????? ?????.. ??? ?????? ??????? ???? ?? ???????? ??????? ????? ???? ??? ???? ??? ?????? ?? ?????? ??? ????? ???? ?? ???? ??? ??? ??????? ????????? / ????????.

b?li bunda (Quran?n t?hrifi m?s?l?sind?) ?l-Murtada, ?s Saduq, v? ??-?eyx ?t-Tusi (biz?) m?xalif olmu?lar.Onlar (y?ni bu ?? alim) iki qapaq aras?ndak? (Quran?n) nazil olan mushaf?n ?z? olduquna v? i??rsind? he? bir t?hrif v? d?yi?dirm?nin olmad?q?na h?km vermi?l?r.Bu (Quran?n t?hrifini inkar etm?l?ri) s?z?n onlardan ancaq bir s?ra m?nf??tl?rin xatirin? zahir olmas? a??q a?kard?r.(yoxsa) Nec? ola bil?r ki bu korifeyl?r (g?rk?mli ??xsiyy?tl?r) ?z ?s?rl?rind? Quranda bu olaylar?n (t?hrifl?rin) olmas?na d?lal?t ed?n x?b?rl?ri v? bu ay? bel? idi sonra is? bel? d?yi?dirildi bar?sind? (g?l?n r?vay?tl?ri) n?ql etsinl?r (amma Quran?n t?hrifin? etiqad etm?sinl?r?)

?l-?nvar ?n-numaniyy? m??llif ?l-b?hrani

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

?i? alimi ?l-B?hrani h?m?inin m?s?lmanlar?n ?lind?ki Quran?n bir zaman sahib ?z-zaman g?l?nd? onun g?tirdiyi Quran il? ?v?z edil?c?yin? etiqad edir.

?? ?????? ????? ?????? ?????? ??? ??????? ?? ?????? ?? ?????? ?????? ?????? ??????? ??? ???? ?????? ???? ??????? ?????? ??? ?????? ?? ??? ???? ????? ??? ?????? ?????? ?????? ???? ???? ???? ????????? ????? ???????

?mamlar ?z ?i?l?rin? namazda v? qeyri ibad?tl?rd? Quranda m?vcud olanlar? oxumaq? v? insanlar?n ?ll?rind? olan bu Quran? s?maya qald?rmas? ???n v? (?z?n?n g?tir?c?yi Quran?n )?hkamlar? il? ?m?l etm?k namin? m?m?nl?rin ?mirinin t?rtib etdiyi Quran? g?tirm?si ???n m?vlam?z sahib ?z zaman zuhur ed?n?c?n h?l?lik bu Quran?n ?hkamlar? il? ?m?l etm?yi ?mr etmi?l?r.

[hon]

?i? alimi ?l-M?clisi deyir

?? ????? ??? ?? ??? ?????? ????? ?????: ????? ???? ???????? ???? ???? ?????? ??? ???? ???????? ??????? ??? ??? " ?? ????? ?? ???? ??? ??? ?????

"????? ?????? ??????? ?9.

Osman ?? d?n? ?eyi pozmu?dur.?linin v? ?hli beytin m?naqibini (t?rif?layiq keyfiyy?tl?rini) qurey?in v? ?? ra?idi x?lif?sinin q?nanmas?n? bu ay? kimi -ka? ki ?bu b?kri ?z?m? yax?n dost tutmayayd?m.

t?zkir? ?l?imm? ?l-m?clisi s?h 9

[hon]

H?m?inin ?i? elm adamlar?ndan ?l-b?ruc?rdi Quran?n t?hrif olunduqunu s?yl?mi?dir.

??????? ?? ????? ?? ?????? ?????? ?? ??? ??? ????? ?????? ?? ??? ??? ??????? ?????? ?? ?????? ???? ???? ??? ????????? ??????? ?????? ????? ??? ???? ????? ????? ?????? ?27 ???? ?????

Baxmayaraq ki b?zi m?nafiql?rin(sahab?l?rin) t?rtib etdiyi Quranda t?hrif v? h?zf (ay?l?rin mush?fd?n silinm?si) ba? vermi?dir amma ?sl Quran?n he? bir d?yi?ikliy? m?ruz qalmadan t?hrif edilm?diyin? etiqad etm?m?yimiz vacibdir.(??nki ) ?sl Quran ?srin ?mam?n?n yan?nda m?vcuddur

aqaid ??-?ia s?h 27

y?ni ?l b?ruc?rdi dem?k ist?yir ki d?yi?ilm?y?n Quran Zaman?n ?mam?n?n yan?ndad?r.

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

v? m?qal?m? ?n-nuri ?t-t?b?rsinin bu s?zl?ri il? yekun vurmaq ist?yir?m

?? ??????? ?? ?????? ??? ??? ??????? ????????? ?? ????????? ?????? ??????? ??? ???? ??????? ?? ?????? ??? ?????? ? 30

(?i??) ?shab (aliml?ri) ?ox sayl? x?b?rl?rin s?hihliyind?, ?ksin? onlar?n ?z ayd?nl?qlar? (s?rah?tl?ri ) il? Quranda t?hrifin olduquna d?lal?t etm?l?rind? v? v? m?t?vatir olmalar?nda yekdil olmu?lar.

f?sl ?l-xitab s?h 30

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

S?Q?LEYNH?D?S?N?N ??RH?

R?hmli v? M?rh?m?tli Allah?n ad? il?

Al?ml?rin R?bbi olan Allaha h?mdolsun! Ona h?md edir, Ondan yard?m ist?yir, Onun m??fir?tini dil?yirik. N?fsl?rimizin??rind?n v? pis ?m?ll?rimizd?n Ona s???n?r?q. Allah kimi do?ru yola y?n?lts?onu azd?racaq, kimi d? azd?rsa onu do?ru yola y?n?l-d?c?k k?s yoxdur. M?n ??had?tedir?m ki, Allahdan ba?qa ibad?t? layiq olan haqq ilah yoxdur. O, t?kdir v? ??riksizdir.??had?t edi-r?m ki, Muh?mm?d Allah?n qulu v? son el?isidir.

H?rm?tli oxucu! Bu risal?ni q?l?m? alma??m?n s?b?bi ?i? m?zh?binin bir h?dis ?traf?nda ortaya atd?qlar? ??bh?l?rl? dolu yalan iddialar?olmu?dur. H?min h?disin m?tni bel?dir: “M?n siz? iki ?eyi: Allah?n kitab?n? v? ?hli-beytimit?rk edib gedir?m. Siz onlardan tutunsan?z m?nd?n sonra he? vaxt yolunuzuazmazs?n?z.” (Tirmizi: 3786)

?i?l?r bu h?disi d?lil g?tir?r?kiddia edirl?r ki, onlar (y?ni ?i?l?r) ?hli-s?nn?td?n f?rqli olaraq ?hli-beyt?tabe olma?? vacib bilirl?r. Guya ki, onlar?n m?zh?bi ?hli-beytin m?zh?bidir. Bus?-b?bd?n d? onlar ?zl?rini ?hli-beytd?n olan ?mam C?f?r? nisb?t ed?r?k “C?f?ri”adland?r?rlar.

??bh?siz ki, bu h?dis ?i?l?rinleyhl?rin? yox, ?leyhl?rin? d?lildir. M?n bunu bir n??? y?nd?n izah etm?y??al??acam.

Birincisi: H?disin m?hz bu formada Pey??mb?rd?n(sall?lla-hu aleyhi v? s?ll?m) s?hih s?n?dl? n?ql olunmas?nda aliml?r ixtilafetmi?dil?r. ??nki bu h?disin s?n?dind? Zeyd adl? bir r?vay?t?i vard?r. O, daiman?ql etdiyi h?disl?rd? ?z?nd?n daha etibarl? say?lan r?vay?t?il?r? muxalifolur. Bu h?disi ?mam M?slim daha etibarl? bir s?n?dl? bu formada r?vay?tetmi?dir: “M?n siz? iki a??r ?man?ti qoyub gedir?m. Bunlar?n birincisi Allah?nkitab?d?r. Onda hiday?t v? nur vard?r. Siz d? Allah?n kitab?na ba?lan?n v?ondan m?hk?m tutunun... (?kinci t?vsiy?m) ?hli-beytimdir. M?n ?hli-beytim bar?d?siz? Allah? xat?rlad?ram. M?n ?hli-beytim bar?d? siz? Allah? xat?rlad?ram.”(M?slim: 2408). H?disin bu m?tnind?n ayd?n olur ki, Pey??mb?r (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) Qurana tabe olma?? ?mr etmi?dir. ?hli-beytin? qar?? is? n?vazi?g?st?rm?yi v? onlar?n haqlar?n? ?d?m?yi t?vsiy? etmi?dir. Tirmizi-nin r?vay?tind?nf?rqli olaraq burada ?hli-beyt? tabe olmaqdan s?hb?t getmir. Tabe?ilik yaln?zQuran bar?d? ?mr edilmi?dir. Bunu, M?slimin Cabir ibn Abdullahdan (radiyallahu anh) r?vay?t etdiyidig?r bir h?dis d? t?sdiql?yir. H?disd? deyilir: “M?n siz? bir ?eyi, Allah?nkitab?n? qoyub gedir?m. Siz ondan tutunsan?z, m?nd?n sonra he? vaxt yolunuzuazmazs?n?z.” (M?slim: 1218) Bu h?disd? d? Pey??mb?r (sall?llahu aleyhiv? s?ll?m) Allah?n kitab?na tabe olan insan?n haqq yoldan azmayaca??n? demi?,amma ?hli-beytini qeyd etm?mi?dir.

?kincisi: Tirmizinin r?vay?t etdiyi h?disi?eyx ?lbani (rahim?hullah) s?hih saym??d?r. Bu h?disin s?hihliyi bar?d? olanixtilaf? bir k?nara qoyaraq deyir?m: “Bu h?dis s?hih olsa da, ?i?l?rin z?nnetdikl?ri m?nadan t?mamil? uzaq v? onlar?n leyhl?ri-n? yox, ?leyhl?rin? d?lildir.?st?r M?slimin n?ql etdiyi h?disd? “haqlar?n?nqorunmas?” ?mr edil?n v? ist?rs? d? Tirmizinin n?ql etdiyi h?disd? “tabe olunmalar?” ?mr edil?n ?hli-beytd?nm?qs?d ?i?l?rin iddia etdikl?ri kimi yaln?z ?li (radiyallahu anh) v? onun?vladlar? deyil. ?vv?la, ?hli-beyt dedikd? Pey??mb?rin z?vc?l?ri n?z?rd?tutulur. Bu h?m Quran, h?m S?nn?t bax?m?ndan v? h?m d? dil?ilik v? ad?tbax?m?ndan bu c?rd?r.

Qurandan d?lil ?l-?hzab/33-c? ay?dir. UcaAllah buyurur:

{ ???????? ??? ???????????? ???????????????? ????????? ?????????????? ???????? ?????????? ?????????? ?????????????????? ?????????? ????? ??????????? ???????? ??????? ????? ????????????????? ????????? ?????? ???????? ??????????????? ?????????? ??????????? ?????????? ??? ???????????? ??? ???????? ????? ???????????? ????? ????? ????????????? ???????? }.

“Ey Pey??mb?rin z?vc?l?ri! Siz h?r hans? bir qad?n kimi deyilsiniz.?g?r Allahdan qorxursunuzsa, yad ki?il?rl? nazlana-nazlana dan??may?n, yoxsaq?lbind? x?st?lik olan tamaha d???r. ??ri?t? m?vafiq qaydada dan???n.Evl?rinizd? q?rar tutun! ?lk cahiliyy? d?vr?nd? oldu?u kimi a??q-sa??qg?zm?yin. Namaz q?l?n, z?kat verin, Allaha v? Onun El?isin? ita?t edin. Eyev ?hli! Allah sizd?n g?nah?n?z? silib aparmaq v? sizi t?rt?miz etm?kist?yir. Evl?rinizd? oxunan Allah?n ay?l?rini v? hikm?ti yada sal?n. H?qiq?t?n,Allah L?tfkard?r, h?r ?eyd?n X?b?rdard?r.” (?l-?hzab/32-34). Ancaq burada ?hli-beyt? olan xitab?n ki?i cinsind? olmas? ?i?l?riniddia etdikl?ri kimi Pey??mb?r (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) z?vc?l?rinin ?hli-beytd?nsay?lmayaca??na d?lal?t etmir. ??nki evin ki?isi ev ?hlinin r?isi oldu?undan?tr?, ev ?hlin? (y?ni z?vc?l?r?) m?raci?t d? ki?i cinsind? olmu?dur. Bu, ?r?bdil?iliyind? m?lum olan bir qaydad?r. Nec? ki m?l?kl?r ?brahimin (aleyhiss?lam)z?vc?sin? ?vlad m?jd?si ver?rk?n, ona ki?i cinsind? xitab etmi?dirl?r. UcaAllah buyurur:

{????? ??????? ?? ??? ???? ???? ???? ??????? ????? ??? ????? ??????? ????}

“Onlar dedil?r: "Allah?n ?mrin?t??cc?bm? edirs?n? Ey ev ?hli! Allah?n r?hm?ti v? b?r?k?ti sizin ?st?n?zd?olsun!..” (Hud/73). Bu ay?d? d? Uca Allah ?brahimin (aleyhiss?lam) z?vc?-sini ?hli-beytadland?r?r.

S?nn?td?n d?lil is? Pey??mb?rin namazlar?nda oxudu?u salavat duas?n?n bel? birformas?d?r: “Allah?m! ?brahim? v? onun ail?sin? b?r?k?t verdiyin kimi, Muh?mm?d? v?onun z?vc?l?rin?, z?rriy?tin? d? b?r?k?t ver!” (Buxari v? M?slim 1/306)H?m?inin s?d?q? almaq da Pey??mb?rin z?vc?l?rin? haram idi. Bu da, onlar?n Muh?mm?din(sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) ?hli-beytind?n oldu?unun a??q bir isbat?d?r.??nki s?d?q? insanlar?n mallar?n?n ?irki say?l?r v? bu, Pey??mb?rin ?hlin?haram idi. ?bn ?bi M?leyk? n?ql edir ki, Xalid ibn S?id s?d?q? mal?ndan bir in?yiAi??y? g?nd?rir. Ai?? (radiyallahu anh?) is? onu geri qaytararaq deyir: “Biz?,Muh?mm?din ?hlin? s?d?q? haramd?r.” (?bn ?bi ?eyb? “Mus?nn?f” 3/214 s?hihdir.)

?r?b dil?iliyi bax?m?ndan da bu bel?dir. M?h?ur ?r?b dil?il?ri v? ?n m?ht???m ?r?b diliizahl? l???tl?rinin m??llifl?ri demi?dirl?r: ?hli-beyt dedikd?, o evin sakinl?rin?z?rd? tutulur. ?hlur-r?cul (ki?inin ?hli) dedikd?, ona ?n yax?n olan adamlarn?z?rd? tutulur. Pey??mb?rin ?hli-beyti dedikd?, onun z?vc?l?ri, q?zlar? v?yax?n qohumlar? n?z?rd? tutulur. (Bax! ?bn M?nzur “Lisanul-arab” 11/28, “?l-Qamusul-muhit”s?h.1245 l?m h?rfi b?l?m?, “?s-Sihah” 4/1628, “Muc?m M?qayis ?l-l???” 1/161)

Ad?t bax?m?ndan bu m?s?l?y? yana?saq, yen? d? z?vc?nin ki?inin ?hli say?ld???n? g?r?c?yik.Uca Allah Musan?n (aleyhiss?-lam) z?vc?sinin onun ?hlind?n oldu?unu b?yan ed?r?kbuyurur:

{ ?? ??? ???? ???? ????? ?????? ??? ???? ???? ????????? ???? ???? ?? ??? ???????? ???}

“O zaman o, bir od g?r?b ail?sin?demi?di: "Dayan?n! M?n bir od g?rd?m. B?lk?, ondan siz? bir k?z g?tirdim,ya da odun yan?nda bir b?l?d?i tapd?m!” (Taha/10). B?t?n bu d?lill?r g?st?rirki, Pey??mb?rin z?vc?l?ri ?hli-beytd?n say?l?r. H?tta ?i? aliml?rin-d?n b?zil?ri?l-?hzab/33-c? ay?y? qar?? bir cavab tapa bilm?dikl?-rind?n ?tr?, iddiaetmi?dirl?r ki, ay?nin ?hli-beyt il? ?laq?li hiss?si s?hab?l?r t?r?find?n q?sd?n?l-?hzab/33-c? ay?nin i??risin?daxil edilmi?dir ki, bu ay?ni oxuyan h?rk?s el? bilsin ki, Pey??mb?rin z?vc?l?ri d? ?hli-beytd?ndir. Bunu ?i? m?zh?binin?n asas s?kkiz kitab?ndan birinin m??llifi olan M?clisi[1]“Biharul-?nv?r” (c.35 s?h.234) adl? ?s?rind? demi?dir. Bu da Quran?n t?hrifedildiyin? etiqad etm?kdir ki, bel? bir etiqad?n sahibi ?slam dair?sind?n k?nara??xm?? olur. H?tta ?i? m?zh?binin m?t?b?r v? m?h?ur kitab-lar?nda da Pey??mb?rz?vc?l?rinin ?hli-beytd?n olmas?na dair r?vay?tl?r m?vcuddur. M?s?l?n, ?mm? S?l?m?soru?ur: “Ey Allah?n El?isi! M?n d? s?nin ?hli-beytind?n?mmi?” Pey??mb?r (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) is? cavab?nda: “B?li” – deyir. (“Biharul-?nv?r”35/221 v?45/198, “T?fsirul-burhan” 3/321, Tusi “?l-?mali” s?h.136 v?.s.)

H?m?inin ?hli-beyt dedikd??linin, C?f?r ibn ?bu Talibin, ?qil ibn?bu Talibin v? Abbas ibn ?bd?lm?tt?libin ail?l?ri n?z?rd? tutulur. Bunlar?nham?s?na s?d?q? almaq haram idi. Bu bar?d? d?lil M?slimin Zeyd ibn ?rqamdan n?qletdiyi h?disdir. (M?slim 2408). ?mumiy?tl? Ha?im ?vladlar?n?n ham?s? ?hli-beytd?nsay?l?r v? onlara s?d?q? mal?ndan pay almaq haram edil-mi?dir. Buna d?lal?t ed?nh?disi M?slim (1072) Rabi? ibn ?l-Harisd?n r?vay?t etmi?dir. H?tta bunu isbated?n ?i? r?vay?tl?ri d? m?vcuddur. Bel? r?vay?tl?rin birind? deyilir: Pey??mb?r(sall?l-lahu aleyhi v? s?ll?m) dedi: “M?n siz? iki ?eyi: Quran? v? ?hli-beytimiqoyub gedir?m...”. Ondan soru?dular ki, b?s ?hli-beytin kiml?rdir? O (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) is? cavab?nda bel? dedi: “?linin, C?f?rin, ?qilin v? Abbas?nail?l?ri.” (“Biharul-?nv?r” 23/115, “K??ful-?umm?” 1/44).

X?las?, ?hli-beyt m?fhumu geni? bir m?fhumdur.?i?l?rin id-dia etdikl?ri kimi on d?rd n?f?rd?n[2]ibar?t deyil. ?ndi m?n sual verir?m. Kimdir?hli-beyti q?bul etm?y?nl?r? ?hli-beyt? m?nsub olan h?r k?si ?hli-beytd?n sayanv? onlar? sev?n ?hli-s?nn?t, yoxsa Ha?im o?ullar?n? v? Pey??mb?rin z?vc?l?rini ?hli-beytd?nsaymayan v? onlar? s?y?n ?i?l?r?

Onlar (y?ni: ?i?l?r) ?hli-beytd?nolan Abbasa v? onun o?lu Abdullaha, h?m?inin ?mam H?s?nin ?vladlar?na ri?x?ndedirl?r (Kuleyni “?l-K?fi” 2/155 v? 8/191, K???i “Rical” s?h.52). OnlarAbdullah ibn Abbas? a??ldank?m, ?mam H?seynin n?v?si Zeyd ibn ?lini ??rabxor adland?r?rlar. H?s?n ?l-?sk?rininqarda?? C?f?ri is? fasiq say?rlar. (“?l-K?fi” 1/247 v? 1/405, “Biharul-?nv?r”46/194)

Budurmu ?hli-beyt? qar?? olan h?rm?t v? onlara tabe?ilik?

???nc?s?: ?mam M?lik “?l-Muvatta”da v?Hakim d? “?l-M?st?dr?k”d? Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) bel?dediyini n?ql etmi?dirl?r: “M?n siz? iki ?ey buraxd?m. Siz bunlaraba?l? qald?qca azmayacaqs?n?z. Bunlar Allah?n kitab? v? R?sulunun s?nn?tidir.”Bu h?dis d? M?slimin r?vay?t etdiyi h?disi g?cl?ndirir. ??nki burada databe?ilik ?hli-beyt? yox, Quran v? S?nn?t? y?n?ldilmi?dir. Bir ?ox halda ?i?l?rinbu h?disi r?dd etdikl?rini g?rd?m. Bu h?disi q?bul etm?y?n, g?r?s?n bu ay?l?r?n? cavab ver?c?k? Uca Allah buyurur:

“Bunlar Allah?n qoydu?u h?dudlar?d?r. Kim Allaha v? Onun El?isin?ita?t ed?rs?, Allah onu a?aclar? alt?ndan ?aylar axan, i?ind? ?b?di qalacaqlar?C?nn?t ba?lar?na daxil ed?r. Bu, b?y?k u?urdur. Kim Allaha v? Onun El?isin? asiolub Onun h?dudlar?n? a?arsa, Allah onu i?ind? ?b?di qalaca?? C?h?nn?m odunavasil ed?r. Onun ???n al?ald?c? bir ?zab vard?r.” (?n-Nis?/13-14);

“Onlara: "Allah?n nazil etdiyin? v? El?isin? t?r?f g?lin!"–deyildikd?, m?nafiql?rin s?nd?n nifr?tl? ?z ?evirdikl?rini g?r?r-s?n.” (?n-Nis?/61);

“Aralar?nda h?km verm?k ???nAllah?n v? Onun El?isinin yan?na ?a??r?ld?qda m?minl?rin s?z? ancaq: "E?idirikv? ita?t edirik!"– dem?l?ridir...” (?n-Nur/51);

“?zl?ri odda o yan-bu yanad?nd?ril?c?yi g?n onlar dey?c?kl?r: "Ka? biz Allaha v? Onun El?isin? tabe olard?q!"” (?l-?hzab/66);

“Ey iman g?tir?nl?r! Allaha v?Pey??mb?r? ita?t edin v? ?m?ll?rinizi pu? etm?yin! (Muh?mm?d/33).

Bu m?nada olan ay?l?r Quranda?oxdur. Onlar?n ham?s?nda da Allaha v? R?suluna ita?t etm?kd?n b?hs edilir. Dem?li,??ri?td? ?sas olan budur. ?hli-beyt? tabe olmaq v? onlar?n yolu il? getm?k d?m?h?m m?s?l?l?rd?ndir. ??nki onlar?n Quran v? S?nn?tin qorunmas?nda ?m?kl?ri?ox b?y?kd?r. Bu ?mm?t, Quran?n t?fsi-rind? ibn Abbasdan faydaland??? q?d?r b?lk?d? he? k?sd?n fayda-lanmay?b. H?m?inin Ai?? anam?z da Pey??mb?rd?n (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) ?n ?ox h?dis r?vay?t ed?n s?hab?l?rd?n biridir. Onun r?vay?tetdiyi h?disl?rin say? 2000-d?n art?qd?r. Bu da onun din? olan xidm?tidir. Buiki s?hab? d? ?hli-beytin ?n ??r?fli simalar?ndand?r. ?bn Abbas?n y?zl?rl? ay?y?verdiyi ??rhl?r d?, Ai??nin r?vay?t etdiyi 2000-d?n art?q h?dis d?, ?linin n?qletdiyi y?zl?rl? h?dis v? onun verdiyi ??ri h?kml?r, b?t?n bunlar?n ham?s? ?hli-s?nn?tint?fsir, h?dis v? fiqh kitablar?nda yer alm??d?r. Bu ?hli-beyt? tabe?ilik deyild?, b?s n?dir?

D?rd?nc?s?: Pey??mb?r (sall?llahu aleyhiv? s?ll?m) de-mi?dir: “M?nim s?nn?timd?n v? m?nd?n sonra g?l?c?k,hiday?t? ?atm?? Ra?idi x?lif?l?rimin s?nn?tind?n az? di?l?riniz il? yap?-??n!..”(?hm?d “M?sn?d” 4/126, Tirmizi 5/44-d? h?dis ???n h?s?n-s?hih demi?dir, ?buDavud 5/13, ?bn M?c? 1/15, Darimi “S?n?n” 1/57, Hakim “M?st?dr?k”d? h?disi s?hihsaym?? v? Z?h?bi d? onunla raz?la?m??d?r: 1/95-96, ?eyx ?lbani d? h?disi s?hihl?mi?dir:“Mi?k?tul-m?sabih” 1/58).

H?m?inin o (sall?llahu aleyhiv? s?ll?m): “M?nd?n sonra iki ??xs?, ?bu B?kr? v? ?m?r? tabe olun!” –demi?dir. (?hm?d 5/399, Tirmizi 5/610, Hakim 3/79. H?dis s?hihdir. Bax!?lbaninin “Silsil?tul-?hadis ?s-sahiha” ?s?ri 3/233 h?dis no: 1233).

?hli-beyt? tabe?iliyi ?mr ed?nh?disl?r d? bu c?rd?r. Bu h?-disl?r? ?sas?n b?zi aliml?r demi?dir ki, Ra?idi x?lif?l?rin[3]icmas? (bir m?s?l? ?z?rind? yekdil r?y? g?lm?l?ri) ??ri?td? h?cc?t (d?lil)say?l?r. Aliml?rd?n bir qismi is? yuxar?da qeyd etdiyim ikin-ci h?dis? ?sas?n: “?bu B?kr v? ?m?r bir m?s?l?d? ittifaq ets?l?r,bu m?nim ???n h?cc?t say?lar” – demi?dir. ?bu Yal? d?: “Tirmizinin r?vay?t etdiyi h?dis? ?sas?n Ha?im ?vladlar?-n?n (y?ni ?hli-beytin)icmas? h?cc?tdir” – demi?dir (Bax!“Minh?cus-sunn?” 4/85).

B?R?NC? ?MAN?T: “QURAN”

S?q?leyn h?disind? qeyd olunanbirinci v? ?n b?y?k ?man?t, Allah?n kitab? Qurand?r. Bu h?disi ?hli-s?nn?t?qar?? d?lil olaraq ir?li s?r?n v? b?t?n n?z?rl?ri ikinci ?man?t? (?hli-beyt?)y?n?ltm?k ist?y?n ?i?l?r birinci ?man?ti – Quran? unutmu?durlar. Bu ?man?ti qoruyan, bu ?man?t? (Qurana)sadiq qalan v? onunla ?m?l ed?n, ona d?zg?n m?nasib?t b?sl?y?n kiml?rdir??hli-s?nn?t yoxsa ?i?l?r?

Birincisi: El? Pey??mb?rin (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) sa?-l???nda ik?n, Quran? yazmaq i?i onun t?r?find?n s?hab?l?rin?tap??-r?lm??d?r. Bu d?vrd? yaz?dan ?ox ?zb?rl?m?k ?n planda idi. ??nki hafiz?l?rg?cl? idi. Yaz? ???n laz?m olan al?tl?r is? az idi. Bu s?b?bd?n Quran tam birm?sh?f hal?nda toplanmam??d?r. Quran? tam olaraq ?zb?r bil?n bir ?ox s?hab? varidi. Ancaq h?r nazil olan ay? ?zb?rl?nm?kl? birlikd? yaz?l?rd?. Osmandan(radiyallahu anh) bel? dediyi n?ql olunmu?dur: “Pey??mb?r? bir ay? nazil oldu?uzaman, v?hy katibl?rind?n birini ?a??rar v? bel? dey?rdi: Bu ay?l?ri bu, bum?vzular?n oldu?u sur?y? qoy!” (N?sai 7008, ?bu Davud 786, Tirmizi3086, ?hm?d 399). Bel?likl? s?hab?l?r, Pey??mb?rin sa?l???nda Quran?n ham?s?n?yazm??d?lar. D?rd ra?idi x?lif?, Zubeyr ibn ?vvam, Ubey ibn K?b, Zeyd ibnSabit, Muaviy? ibn ?bi S?fyan v? M?h?mm?d ibn M?sl?m? Quran?n katibliyini etmi?s?hab?l?rd?ndir.

?kincisi: ?bu B?krin xilaf?ti zaman?Quran?n yaz?lmas?. B?t?nbunlarla birlikd?, Pey??mb?r (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) v?fat etdiyi zamanQuran, n? v?hy katibl?rinin n? d? dig?r s?hab?l?rin ?lind? tam bir m?sh?fhal?nda deyildi. Yaz?l? n?sx?l?r m?xt?lif ??xsl?rd? da??n?q bir halda idi. Birsur? bir s?hab?nin, ba?qa bir sur? is? ba?qa bir s?hab?nin evind? idi. ?bu B?krinxilaf?ti zaman? h.12-ci ild? Y?m?m? d?y???nd? ?oxlu sayda Quran hafizi ??hidedildi. Bu s?b?bd?n ?m?r (r.a) ?bu B?kr? (r.a) t?klif etdi ki, Quran? bir m?sh?fhal?nda toplas?n. ?bu B?kr is? bu ??r?fli v? m?suliyy?tli i?i Zeyd ibn Sabit? h?val?etdi. ??nki o, el? Pey??mb?rin sa?l???nda Quran? ?n m?k?mm?l ??kild?, tamolaraq ?zb?r bil?n d?rd n?f?rd?n biri idi. Bu d?rd n?f?r: Ubey ibn K?b, Muazibn C?b?l, ?bu Zeyd v? Zeyd ibn Sabitdir. ?m?r (radiyal-lahu anh) camaata elanedib bildirdi ki, kimd? Qurandan bir yaz? varsa, g?tirsin! Zeyd (radiyallahuanh) deyir ki: “M?n d? Quran? xurmayarpaqlar? ?z?rind?ki, da? ?z?rl?rind?ki yaz?lardan v? ?zb?rd?n bil?ninsanlar?n q?lbl?rind?n toplad?m.” Onun Quran? toplayark?n qoydu?u ??rtl?r bel? idi:

a.G?tiril?n ay?l?rin ?zb?rl?nmi? olmas?.

b.Pey??mb?rin h?zurunda yaz?lm?? olmas?.

c.B?t?n bunlar?n da ?n az? iki ?ahidin ?ahidliyi il? isbat edilm?si.

Zeyd (radiyallahu anh) Allah?nkitab?n? ?zb?r bildiyi halda, ona h?val? olunmu? bu m?suliyy?tli i?? bu q?d?rciddi yana?d?. Bir il? yax?n bir m?dd?t i??risind? Quran?n toplanmas? i?itamamland?. Daha sonra Zeyd, Quran?n m?sh?fini ?bu B?kr? t?hvil verdi. M?sh?f,v?fat edinc?y? q?d?r ?bu B?krin yan?nda qald?. Daha sonra h?yat? boyunca ?m?rinyan?nda, sonra da ?m?rin q?z? H?fs?nin yan?nda qald?.

???nc?s?: Osman?n xilaf?ti zaman?Quran?n yaz?lmas?. Bu hadis? h.25-ci ild? ba?vermi?dir. Bel?ki, m?s?lmanlar H?zeyf? ibn Y?m?nin ba???l??? il? Erm?nistana v?Az?rbaycana cihada ??xm??d?lar. Bu d?y??d? ?am camaat? il? K?f? xalq? bir yerd?idi. H?min vaxt H?zeyf? (r.a) g?r?r ki, bu iki b?lg?nin ?halisi Quran?n b?zi k?lm?l?rininoxunu?u bar?sind? ixtilafa d???r. ??nki K?f? xalq? Abdullah ibn M?sudun qira?tiil?, ?am ?halisi is? Ubey ibn K?bin qira?ti il? oxuyurdular. Bu ixtilaf H?zeyf?niqorxutdu v? o, M?din?y?, ?mam Osman?n yan?na g?l?r?k bu ixtilaf? h?ll etm?siniist?di. Osman (r.a) da ?m?rin q?z? H?fz?y? x?b?r g?nd?r?r?k: “?lind?ki m?sh?fi biz? g?nd?r ki, biz d? onu?oxald?b s?n? qaytaraq” dedi. H?fz? d? m?sh?fi Osmana g?nd?rdi. Osman da bum?sh?fi ?oxaltmaq ???n Zeyd ibn Sabiti, Abdullah bin.Zubeyri, S?id ibn ?l-As? v? Abdurr?hman ibn ?l-Haris ibn Hi?am? se?di. Bu ??r?fli i? tamamlanandan sonra Osman, m?sh?fi H?fz?y?qaytard? v? bu Quran?n xaricind? n? q?d?r n?sx? var idis?, onlar? yand?rma?? ?mretdi. (Buxari 4987, F?thul-B?ri 9/11). Osman bu i?i s?hab?l?r il? m?sl?h?tl???nd?nsonra etmi?dir. Bu bar?d? ?li (r.a) bel? deyir: “Allaha and olsun ki, m?sh?fl?r? etdiyini biziml? m?sl?h?tl???nd?nsonra etmi?di. Osman bel? dedi: “M?n insanlar? bir m?sh?f ?traf?nda toplama?? m?qs?d?uy?un bilir?m...” Biz d?: “S?nin bu fikrin ?ox do?ru bir fikirdi, dedik.”(?bn ?bid-D?nya “Kitabul-M?sahif” 22, X?tib “?l-F?slu li vusulil-Mudr?k”2/954). Musab ibn Sad is? bel? demi?dir: “Osmandig?r (s?hab?l?rin ?lind? olan v? ?zl?rinin yazd???) m?sh?fl?ri yand?rmaq ist?y?nd?,h?r k?s bu i?i b?y?ndi v? he? k?s etiraz etm?di.” (?bn ?bid-D?nya “Kitabul-M?sahif” s?h.16)

B?t?n bunlardan sonra ortayabel? bir sual ??x?r: Allah Quran? kiml?rin ?li il? qorumu?dur? ?i?l?rinyoxsa, onlar?n nif-r?t etdikl?ri ki?il?rin?! Bax, “S?q?leyn” h?disini ?hli-s?nn?t?qar?? d?lil g?tir?n ?i?l?r ilk n?vb?d? bu suala cavab verm?lidirl?r.

D?rd?nc?s?: Quran?n 14 qira?ti m?vcuddur.Bu qira?tl?r-d?n 7-si ?sas, 3-? k?m?k?i v? 4-? ??zz qira?tl?rdir.[4]Bu g?n yer ?z?rind? olan milyonlarla m?s?lman (m?zh?bind?n asl? olmaya-raq)Quran? bu 10 qira?td?n birinin vasit?si il? oxuyurlar. Bu 10 qira?t m?t?vatir(?oxsayl?) s?n?dl? Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) s?hab?l?rind?n n?qlolunmu?dur. S?hab?l?r d?, bu qira?t formalar?n? Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhiv? s?ll?m) ?yr?nmi?dirl?r. ??bh?siz ki, Quran, bu on qarinin (Quran bilicil?ri-nin)say?sind? qorunmu?dur. Bu on qarinin ham?s? da ?hli-s?nn?t-d?ndir. Y?ni,Quran?n oxunu? qaydalar?n? Pey??mb?rin ?shab?n-dan n?ql ed?n ravil?rin ham?s? ?hli-s?nn?tinravil?ridir. Dem?li, Quran biz? ?hli-s?nn?t yolu il? n?ql olunmu?dur. Bunlar?ni??risind? bir d?n? d? olsa ?i? ravisi yoxdur. B?s han? sizin Qurana olan xidm?tl?riniz?Ax? o, Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) biz? t?rkedib getdiyi ?n b?y?k ?man?tidir. Harada qald? “S?q?leyn” h?disin? tabe?ilik?Haradad?r ?hli-beyt imamlar?ndan n?ql etdiyiniz Quran? N? ???n Z?rar? ibn ?yun,Cabir ?l-Cofi v? ?bu B?sir kimi ravil?riniz ?mam C?f?rd?n minl?rl? h?dis r?vay?tetdikl?ri halda, ondan v? dig?rl?rind?n Quran (qira?tini) n?ql et-m?yibl?r??mam C?f?rin vasit?si il? Quran qira?ti n?ql ed?n qari H?mz? ?z-Z?yyatd?r. Buqari d? ?hli-s?nn?td?ndir. (?bn ?l-C?z?ri “?n-N??ru fil-qira?til-a?ara” 1/133,Z?h?bi “Siy?ru ?lamin-nub?la” 7/90) B?s haradad?r ?i? ravil?ri? ??bh?siz ki, ?i?l?rinQuran ???n n? Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m), n? d? onun ?hli-beytind?nbir s?n?dl?ri yoxdur. Bu g?n d? yer ?z?rind? ya?ayan b?t?n ?i?l?r, Quran? bu 10qira?td?n biri il? oxuyurlar. Dem?li, onlar dinin ?sas t?m?ll?rind?n biri olanQuran bar?sind? ?hli-s?nn?t? m?htacd?rlar. Quran? biz? n?ql ed?n on qari is?bunlard?r:

1.M?din?li qari ?mam Nafi ibn Abdirr?hman (v?fat? hicri:169)

2. M?kk?liqari ?mam Abdullah ibn K?sir (v.h.120)

3.B?sr?li qari ?mam ?bu Amr ibn Ala (v.h.154)

4.?aml? qari ?mam Abdullah ibn?Amir (v.h.118)

5.K?f?li qari ?mam Asim ibn ?bin-N?cud (v.h.128)

6. K?f?liqari ?mam H?mz? ibn H?bib ?z-Z?yyat (v.h.156)

7.K?f?li qari ?mam ?li ibn H?mz? ?l-Kisai (v.h.189)

8. M?din?liqari ?mam ?bu C?f?r Yezid ibn ?l-Qaqa (v.h.128)

9.B?sr?li qari ?mam Yaqub ibn ?shaq (v.h.205)

10.Ba?dadl? qari ?mam X?l?f ibn Hi?am (v.h.229) [5]

Bu on qira?t formas? 13 s?hab?d?n:?m?r ibn X?ttab, Osman ibn ?ffan, ?li ibn ?bi Talib, Zeyd ibn Sabit, Ubey ibn K?b,Abdullah ibn Abbas, Abdullah ibn M?sud, Abdullah ibn ?yya?, Abdullah ibn ?s-Saib,?bu Musa ?l-??ari, ?bu D?rda, ?bu Hureyr? v? H?seyn ibn ?lid?n n?ql olunmu?dur.Quran?n qira?tini ?hli-beytd?n: ?li, ?bn Abbas v? H?seynd?n r?vay?t ed?n m?hz ?hli-s?nn?tinravil?ridir. Biz, bu ravil?rin i??risind? bir d?n? d? olsa ?i? ravisi g?r?bilmirik. ?i?l?rd?n b?zil?ri iddia etmi?dir ki, ?mam Asim v? onun t?l?b?si H?fs?i? olmu?dur. Bu iddiaya qar?? bir ne?? y?nd?n cavab verm?k olar.

1. ?i?l?r ?hli-beytimamlar?ndan Quran ???n bir d?n? d? olsa, ?i? ravil?rind?n ibar?t s?n?dinm?vcudlu?unu isbat etm?kd?n aciz qald?qlar? vaxt, bel? bir yalan iddian? ir?lis?rd?l?r.

2. ?g?r?mam Asimin qira?tinin ravil?rinin k?f?li ?i?l?r oldu-?unu iddia edirsinizs?,bu idian?z? a??q d?lill?r il? isbatla-mal?s?n?z. Siz, ?hli-s?nn?tin ricalkitablar? (y?ni: ravil?rin kimliyind?n b?hs ed?n ?s?rl?r) il? bunu isbatlayabil?rsiniz-mi? ?g?r bunu, bizim kitablar?m?zla isbatlama?? bacarm?rs?-n?zsa, ozaman onlar?n ?i? olduqlar?n? ?z rical kitablar?n?z-la isbat edin!

3. ?i?l?rin?n m?t?b?r rical kitablar?n?n m??llifl?ri olan K???i, Hilli, N?ca?i, ?bn Davud,B?rqi v? X?qani ?z kitablar?nda H?fs ibn S?leyman?n h?yat?na (t?rc?meyi-hal?na)yer verm?mi?dirl?r. Yaln?z Tusi ?z rical?nda onun t?rc?meyi-hal?na yer vermi? v?H?fsi ?mam C?f?rin t?l?b?l?rind?n saym??d?r. (“Rical ?t-Tusi” s?h.189) Ancaqonun ?i?, yaxud etibarl? v? ya yalan?? ravi oldu?unu qeyd etm?mi?dir. Ay?tullah?t-Tust?ri d? “Qamus ?r-rical” (3/582) ?s?rind? H?fsin t?rc?meyi-hal?na yervermi?, ancaq onun ?i? ravisi oldu?unu isbat ed? bilm?mi?dir.

4.Sualverils? ki: “Onun, ?.C?f?rin t?l?b?l?rind?n olmas?, ?i? olmas?n?n isbat?deyilmi?” Cavab?m bel? olacaq: “?lb?td?ki xeyr”. ??nki ?i? aliml?rinin ?zl?rinind? dediyi kimi, imamlar?n ?shab? (y?ni: dostlar?, t?l?b?l?ri) i??risind? n?inki?hli-s?nn?t ravil?ri, h?tta ?hli-beytin d??m?ni olan n?vasibl?r d? olub. M?s?l?n,?i? m??llifl?rin? g?r? ?hm?d ibn ?l-Xasib adl? ??xs ?mam ?l-H?dinin ?shab?ndan say?l?r.Ancaq o, nasibi (?hli-beyti s?y?n) idi. (?t-Tust?ri “Qamus ?r-rical” 1/180)

5.X?las?,bilm?k laz?md?r ki, n? is? iddia etm?k asan ola bil?r. Amma ?sas olan iddia etm?kyox, o iddian? isbat etm?kdir. ??bh?siz ki, isbat? olmayan iddian? ir?li s?rm?kd?nd? he? k?s aciz deyil.

Be?incisi: Bu yerd? bel? bir sual ortaya??x?r. Quran? ?bu B?kr (radiyallahu anh)c?m etdiyi v? onu Osman (radiyallahu anh) ?oxaltd??? v? onun qira?tini ?hli-s?nn?tqaril?ri n?ql etdiyi halda, nec? olur ki, ?i?l?r bu Quran? q?bul edirl?r? Onlarn?ql ed?ni (y?ni, s?hab?l?ri) q?bul etm?dikl?rihalda, nec? olur ki, n?ql oluna-n? (y?ni: Quran?) q?bul edirl?r? Quran?n oxunu???klini r?vay?t ed?n v? bel?c? Quran? biz? ?atd?ran ?hli-s?nn?tin bu imamlar?(ravil?ri), o c?ml?d?n d? pey??mb?r h?disl?rini r?vay?t etmi? v? biz??atd?rm??lar. Bu h?disl?rin ham?s? ?hli-s?nn?tin h?dis kitab-lar?nda m?vcuddur.?i?l?r onlar t?r?find?n r?vay?t olunan Quran? q?bul etdikl?ri halda, n? ???nonlar?n n?ql etdikl?ri s?nn?ti (h?disl?ri)q?bul etmirl?r?

B?t?n bu suallar?n cavab?nda deyir?m: El? bu s?b?bl?r? g?r? ?i?l?rinbir ?ox alimi Quran?n qorunmad???na v? t?hrif edildiyin? etiqad etmi?dir. H?ttaQuran?n d?yi?dirildiyini isbat etm?kd?n ?tr? kitablar yazm??lar.

?li ibn ?brahim ?l-Qummi[6]?z t?fsirind? bu etiqad?n? bel? a??qlay?r: “Quranda d?yi?ilmi?, d?yi?dirilmi? v?...Allah?nnazil etdikl?rinin ?ksin? olan yerl?r var.” Daha sonra o, d?yi?dirilmi? v?Allah?n nazil etdiyi ?sl Qurana muxalif oldu?unu iddia etdiyi ?oxlu sayda ay?niv? buna dair m?sumlardan n?ql etdiyi h?disl?ri misal g?st?rir (T?fsirul-Qumminin m?q?ddim?sin? bax!).

Muh?mm?d ibn Yaqub ?l-Kuleyni[7]?z etiqad?n? bu bar?d? olan h?disl?ri kitab?nda r?vay?t etm?si il? b?yanetmi?dir. H?min r?vay?tl?rd?n ikisini qeyd edir?m. C?f?r ?s-Sadiq deyir: “H?qiq?-t?n,C?bray?l?n Muh?mm?d? g?tirdiyi Quran on yeddi min ay? idi.” (“Usulu-K?fi”-d?“F?dlul-Quran” kitab? 28-ci h?dis. c.2 s?h.634. M?clisi “Miratul-Uqul”12/536-c?s?hif?d? bu h?dis? “s?hihdir” deyir.)

C?f?r (rahim?hullah) dedi: “H?qiq?t?n bizd? Fatim?nin m?sh?fi var.Amma s?n bilmirs?n ki, Fatim?nin m?sh?fin?dir?” (Ravi deyir ki,) m?n dedim: “Fatim?nin m?sh?fi n? olan ?eydir?” O(imam) is? dedi: “Bu el? bir m?sh?fdir ki, sizin bu Quran?n?z?n ?? mislin? b?rab?rdir.Allaha and olsun ki, onda Qurandan bir h?rf bel? yoxdur.” (“Usulu-K?fi”d? “?l-H?cc?”kitab? 1/239-240. M?clisi “Miratul-Uqul”3/54-d? bu h?disi s?hihl??dirir.)

?hm?d ibn ?bi Talib ?t-T?b?rsi[8]d? bu etiqad?n sahibi olmu?dur. Bunu, onun ?l-?hticac kitab?nda qeyd etdiyi r?vay?tl?rd? isbat edir. Bu r?vay?tl?rd?n birind? deyilir ki, “Pey??mb?r (sall?llahu aleyhi v?s?ll?m) v?fat ed?nd?n sonra ?li Quran? topla-d? v? Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhiv? s?ll?m) v?siyy?t etdiyi kimi onu muhacir v? ?nsarlar?nyan?na g?tirib onlara g?st?rdi. ?bu B?kr onu a?anda birinci s?hif?d? ?zl?rininbiab?r??l?qlar?n?n yaz?l-d???n? g?rd?. ?m?r s??ray?b aya?a qalxd? v? dedi: “Ey?li! Onu buradan r?dd el?! Bizim ona ehtiyac?m?z yoxdur.” ?li onu g?t?r?bgetdi. Sonra Zeyd ibn Sabiti ?a??r?b g?tirdil?r. O, Quran oxuyan birisi idi. ?m?rona dedi: “?li bir Quran g?tirmi?di, orada muhacir v? ?nsarlar?n pis ?m?ll?riyaz?lm??d?r. Biz bel? q?rara g?ldik ki, ?z?m?z bir Quran yaz?b ondan muhacir v??nsarlar? biab?r edib h?rm?td?n salan yerl?ri (ay?l?ri) ??xardaq.” (“?l-?hticac”1/155).

Muh?mm?d B?qir ?l-M?clisi[9]yuxar?da qeyd etdiyim “on yeddi min ay?”h?disini ??rh ed?rk?n h?disin “s?hih” oldu?unu qeyd etdikd?n sonra bel?demi?dir: “H?qiq?t?n, Quran?n naqisliyi v? d?yi?dirildiyi bar?sind? olana??q-ayd?n, s?hih h?disl?r ?oxdur.Bu bar?d? olan h?disl?r m?naca m?t?vatird?r?c?sind?dir. Onlar?n (t?hrif bar?d? olan h?disl?rin) ham?s?n? r?dd etm?kbir ba?a h?disl?r? olan etimad? aradan qald?rma?? lab?d edir. M?nim z?nnimc? bubar?d? olan h?disl?r imam?t bar?sind? olan h?disl?r-d?n az deyil. B?s onlar onu(imam?ti) h?disl?r il? nec? isbat edirl?r?”[10](“Miratul-Uqul”12/536 v? b?zi n?sx?l?rd? s?h.525).

H?m?inin o, Biharul-?nv?r adl? kitab?nda Quran?n t?hrifin? dair bel?bir b?l?m d? a?m??d?r: “B?but-T?hrif fil-?y?til-l?ti hiy? xil?fu m? ?nz?lallah”(Allah?n nazil etdikl?rinin xilaf?na olan ay?l?rd? t?hrif b?l?m?).

?bul-H?s?n ?l-Amili[11]d? ?eyx M?clisi kimi bu bar?d? olan h?disl?rin m?t?vatir d?r?c?sind? oldu?unuqeyd ed?r?k deyir: “Bil ki, inkar olunmaz h?qiq?tdir ki, m?t?vatir v? dig?r x?b?rl?r? ?sa-s?n, h?qiq?t?n, Pey??mb?rin v?fat?ndansonra Quranda d?yi?iklik-l?r ba? vermi?dir. (Sahab?l?r) Quran? toplad?qdansonra bir ?ox k?lm?ni v? ay?l?ri yox etmi?l?r.” Daha sonra o, t?hrif olunmam??,?sil Quran?n Mehdid? oldu?unu qeyd edir. Sonra bu ?qid?y? sahib olan b?y?k ?i?aliml?rind?n Kuleyninin, onun ustad? Qumminin, ?yya?inin, Numaninin, ?bu Talib ?t-T?b?rsininv? M?clisinin ad?n? qeyd ed?r?k s?z?n? bel? tamamlay?r: “Dem?k olar ki, bu ?qid?bizim m?zh?bin (?i?liyin) z?ruriyy?tl?rind?ndir.” (Mira-tul-?nv?r”,s?h.36, ?lav? olaraq s?h.49-51-? d? bax!).

Adnan ?l-B?hrani[12]“M??ariqu?-?umus ?d-Durriyy?” adl? ki-tab?nda(s?h.126) qeyd etmi?dir ki, Quran?n t?hrifin? dair olan h?disl?r m?t?vatir d?r?c?sind?dir. H?m?inin bu m?s?l??i? m?zh?binin z?ruriyy?tl?tind?ndir.

All?m? m?h?ddis Yusuf ?l-B?hrani[13]is? “?d-Durarun-N?c?fiyy?” adl? kitab?nda (s?h.298) t?hrif bar?d? olan h?disl?rhaqq?nda qeyd etmi?dir ki, ?g?r bu h?disl?rin s?hihliyin? t?n? edils?, o zaman?i? m?zh?binin b?t?n h?disl?rin? d? t?n? etm?k asan olacaq.

K?mal?ddin Meys?m ?l-B?hrani[14]Osmana (radiyallahu anh) t?n? ed?r?k demi?dir: “H?qiq?t?n o, insanlar? Zeyd ibnSabitin qira?ti ?traf?nda c?m etmi? v? m?sh?fl?ri m?hv etmi?dir. ??bh?siz ki,o, (pey??mb?r?) nazil olmu? Quran? da m?hv etmi?dir.” (??rhu N?hcul-B?la?a11/1)

Ancaq b?zi ?i? aliml?ri: ?eyx Saduq, M?rt?za, ?bu C?f?r ?t-T?b?rsi v??bu ?li ?t-T?b?rsi bunun ?ksini b?yan etmi?dirl?r. Bu bar?d? b?y?k ?i? alimiNem?tullah ?l-C?zairi demi?dir: “...Bizim ?shab?m?z (y?ni ?i? aliml?ri) Quran?nt?hrif olundu?una dair a??q-ayd?n s?but olan bu mut?vatir x?b?rl?rin s?hihliyiv? bunlar? t?sdiql?m?k m?s?l?sind? ittifaqhal?ndad?rlar. B?li, art?q buna M?rt?za, Saduq v? ?eyx T?b?rsi muxalifolmu?dur. Onlar bel? h?km vermi?dil?r ki, iki ?zl?k aras?nda olan Quran, t?hrifedilm?-d?n v? d?yi?dirilm?d?n nazil olmu? Qurand?r. A??q-a?kard?r ki, bu s?z (y?ni:t?hrifi inkar etm?k) ?ox sayl? m?sl?h?tl?rd?n (y?ni: t?qiyy?d?n) ?tr? onlar t?r?find?ndeyilmi?dir. Bu m?sl?h?tl?rd?n biri d? Qurana t?n? etm?k qap?s?n? ba?lamaqolmu?dur. ??nki Quranda t?hrif caiz olsayd? onun h?km v? qaydalar?na nec? ?m?letm?k olard??” (Nem?tullah ?l-C?zairi “?l-?nv?run-Numaniyy?” 2/357-358).

Nem?tullah ?l-C?zairi qeyd etmi?dir ki, vaxt? il? Quranda imamlar?n t?rifl?nm?sin?v? s?hab?l?rin pisl?nm?sin? dair ay?l?r olmu?dur. S?hab?l?r is? bu ay?l?riQurandan ??xardaraq onu d?yi?-dirmi?dirl?r (“?l-?nv?run-Numaniyy?” 1/97).

Nem?tullah ?l-C?zairi h?min kitab?nda bir sual? bel? cavab-land?r?r:“?g?r deyils? ki, Quran?n d?yi?dirilm?si il? birg?, onu oxumaq nec? m?mk?nolur?” (Cavab?nda) m?n deyir?m: “Art?q x?b?rl?rd? m?sumlardan r?vay?tolunmu?dur ki, onlar ?z ?i?l?rin? ?ld? m?vcud olan Quran? namazda v? ba?qa ibad?tl?rd? oxuma?? v? onun h?k?ml?ril? ?m?letm?yi ?mr etmi?dil?r. O vaxtacan ki, a?am?z Sahib ?z-Zaman z?hur ed?c?k v?insanlar?n ?ll?rind? olan Quran? s?maya qald?racaq, ?mirul-mumininin (?linin)yazd??? Quran? ortaya ??xaracaq, onu oxuyacaq v? onun h?kml?ri il? ?m?l ed?c?k.”(“?nv?run-Numaniyy?”2/363).

H?rm?tli oxucu! N?z?rin? ?atd?r?m ki, bel? bir ?qid?y? sa-hib olmaq ?hli-s?nn?t? g?r?k?frd?r. ?hli-s?nn?t aliml?rind?n olan ?bn Qudam? demi?dir: “M?s?lmanlararas?nda ixtilaf yoxdur ki, ?g?r bir ??xs Qurandan bir sur?ni v? ya bir ay?ni,yaxud bir k?lm?ni v? ya bir h?rfi bel? inkar ets? o, ittifaqla kafirdir.”(“Lumatul-Etiqad” s?h. 19).

Qazi ?yad “??-?ifa” adl? kitab?nda bel? deyir: “Bil ki, kim Quran?n,yaxud m?sh?fin n?yin?s? qiym?tsiz bir ?ey kimi baxsa, yaxud onlar? s?ys?,ya da ki, onu v? ya ondan bir ?eyi, yaxud onda g?st?ril?n bir h?km? v? ya x?b?riyalan saysa, yaxud onun (Quran?n) inkar etdiyini isbat ets? v? ya onun isbatetdiyini bil?-bil? inkar ets?, yaxud ondan bir ?ey? ??kk ets?, o ??xs,b?t?nl?kl? elm ?hlinin n?z?rind? kafir say?lar.”

Bel? bir h?km? ?eyxulislam ?bn Teymiyy? d? “Sarimul-M?slul” adl?kitab?n?n 586-c? s?hif?sind? qeyd etmi?dir.

Amma indi bax?n v? g?r?n ki, yuxar?da k?frl? dolu olan s?zl?rini qeydetdiyim Nem?tullah ?l-C?zairi bar?sind? ?i? aliml?ri n? fikird?dir:

Hurr Amili onun bar?sind? bel? deyir: “?s-seyyid Nem?-tullah ibnAbdullah ?l-Huseyni ?l-C?zairi q?dir-q?ym?ti b?y?k olan f?zil?tli, ara?d?r?c?bir alimdir...” (“?m?lul-Amil”2/336).

Abbas ?l-Qummi demi?dir: “?oxlu ?s?rl?rin sahibi, q?dir-qiym?ti uca,f?zil?tli v? alim olan bir ara?d?r?c? idi. T?fsird?, h?dis v? fiqhd?, ?r?b diliv? ?d?biyyat?nda ?z ?srind? yegan? bir ??xs idi.” (“?l-kun? v?l-?lqab” 3/298).?lav? olaraq “Ravdatul-C?nn?”8/138-ci s?hif?y? m?raci?t et!

B?t?n bunlarla yana?? Hicri 1320-ci ild? v?fat etmi? m?h?ur ?i? alimiNuri ?t-T?b?rsi Quran?n t?hrifini isbat etm?kd?n ?tr? “F?sl ?l-Xitab fi isbat t?hrif kitab rabb ?l-?rbab” adl? bir kitabq?l?m? alm??d?r. O, bu kitab?ndaQuran?n t?hrifin? dair “m?sum imamlar”dan n?ql olunmu? v? ?i?nin h?dis elmind?kiqaydalar?na uy?un y?zl?rl? “s?hih” h?disid?lil g?tirir. ??bh?siz ki, o, bu h?disl?rin s?hihliyini, bunlar? inkar ed?nba?qa ?i? aliml?rind?n daha yax?? bilirdi. Unutmaq laz?m deyil ki, Nuri ?t-T?b?rsi?i? m?zh?binin ?n sonuncu v? ?n b?y?k m?h?ddisl?rind?ndir. ??bh?-siz ki, m?h?ddis,(h?dis elmi onun sah?si oldu?undan) h?disl?rin s?hih-z?ifliyini dig?rl?rind?ndaha yax?? bilir. Daha sonra o, bu kitab?na irad tutanlara qar?? “Li r?dd b?d ??-?ubuhat ?n F?sl ?l-Xitab”adl? bir kitab da yazm??d?r. Onu da qeyd etm?k laz?md?r ki, o, ?i? m?zh?binin s?kkiz?n m?t?b?r kitab?ndan biri olan “M?st?dr?k ?l-V?sail” kitab?n?n m??llifidir.

?ox q?rib?dir! Bu g?n d?, b?t?n bunlar? bil?n ?i? aliml?ri, bu etiqadda olan aliml?rin?qar?? ?z?r axtar?r v? deyirl?r ki: “Bu aliml?r ictihad edibl?r v? x?taya yolveribl?r. Biz onlar?, bu ictihadlar?na g?r? kafir hesab ed? bilm?rik.” S?bh?nallah!!!M?g?r siz, Allah?n varl??? bar?sind? m?naqi?? ed?ni v? ya Muh?mm?din sonuncu r?suloldu?unu inkar ed?ni d? ?z?rl? hesab ed?c?k v?: “O, ictihad edib, x?ta edib” –dey?c?ksiniz? M?g?r dind? etiqad edilm?si z?ruri olan m?s?l?l?rd? ictihad etm?yicaiz bilirsiniz? M?g?r siz, ikinci ?man?ti – ?hli-beyti inkar ed?ni ?z?rl?say?rs?n?z? B?s n? ???n ondan da b?y?k olan ?man?ti inkar ed?n? ?z?raxtar?rs?n?z?[15]

(Allah?n a??l nem?tin? g?r?,Ona h?md olsun!!!)

<br clear="all">[1] H.1111-ci ild? v?fat etmi?dir.“Biharul-?nv?r”, “Miratul-Uqul fi-??rhi ?xb?rir-R?sul”, Cil?-ul-Uyun”, “?l-?rb?in”,“Haq-qul-Y?qin” v? ba?qa bir ?ox ?s?rin m??llifidir. Onun b?y?k bir h?dis?i v?f?qih bir alim olmas?nda he? bir ?i? alimi ixtilaf etm?mi?dir. O, ?z zaman?nda ?nb?y?k ?i? alimi idi. Onun bioqrafiyas? ???n bu kitablara m?raci?t edin! ?rd?bili“C?miur-R?vat”2/78-79, M?m?qani “T?nqihul-M?qal”2/85, Hurr Amili “?m?lul-Amil”2/248.

[2] ?i?l?rin ?hli-beytd?nsayd?qlar? on d?rd n?f?r: Pey??mb?r, q?z? Fatim?, ?li, H?s?n, H?seyn, ?li ?z-Zeynulabidin,Muh?mm?d ?l-B?qir, C?f?r ?s-Sadiq, Musa ?l-Kaz?m, ?li ?r-Rda, Muh?mm?d ?l-C?vad,?li ?l-H?di, H?s?n ?l-?sk?ri v? Muh?mm?d ?l-Mehdi.

[3] Y?ni: ?bu B?kr,?m?r, Osman v? ?li (Allah onlardan raz? olsun!).

[4] 4 ??zz qira?tm?qbul qira?t say?lm?r. Bu qira?tl?r il? namazda Quran oxuna bilm?z. Qira?tin m?qbulsay?lmas? ???n bu ?? ??rtin bir yerd? olmas? lab?dd?r:

a. Ay? v? sur?nin Pey??mb?r? q?d?r ?atan s?n?dinins?hih v? m?t?vatir (?oxsayl?) olmas?;

b. Osman (r.a) t?r?find?n ?oxald?lan v? ?mm?tinicma etdiyi Quran n?sx?l?-rin? uy?un olmas?;

c. ?r?b dilin? uy?un olmas?.

On qira?t b?t?n bu ??rtl?ri?z?nd? c?m etdiyi ???n s?hih (do?ru) v? m?qbul qira?t adlanm??d?r. Bu on qira?td?nh?r biri il? Quran oxumaq olar.

[5] Yuxar?da daqeyd etdiyim kimi Quran?n ilk d?f? yaz?b ?oxald?lmas? Osman?n xilaf?ti zaman?ba? vermi?dir. Bu n?sx?l?r Osman (r.a) t?r?find?n h?r biri bir Quran ustad? il?birlikd? K?f?, B?sr? v? ?am ??h?rl?rin? g?nd?rildi. Bir n?sx?d? M?din?d?saxlan?ld?. ?oxald?lan bu Quran n?sx?l?rind? h?rfl?rin n?qt? v? h?r?k?l?ri yoxidi. B?s o zaman insanlar n?qt?siz v? h?r?k?siz Quran? nec? oxuyurdular? Yer ?z?rind?barmaqla say?lacaq bu q?d?r az Quran n?sx?si oldu?u halda insanlar nec? Quran?uxuyur v? nec? onu ?zb?rl?yirdil?r? Quran? tam olaraq ?zb?r bil?n minl?rl?hafiz nec? ?m?l? g?lirdi? B?t?n bu suallar?n cavab? bel?dir: Pey??mb?r (sal?llahualeyhi v? s?ll?m) zaman?nda Quran?n nazil olan h?r ay?si onun ?shab? t?r?find?n?zb?rl?nirdi. Onlar?n ?vladlar?da Quran? ?z b?y?kl?rinin dilind?n ?zb?rl?yirdil?r.Y?ni, Quran m?sh?fl?rd?n (Quran n?sx?l?rind?n) yox, dill?rd?n g?t?r?l?rd?. Buc?r ?zb?rl?m? metoduna “?l-M??af?h?”v? ya “?s-S?ma” deyilir. Bel?c?Quran?n on m?xt?lif oxunu? formas? ?m?l? g?ldi ki, bu formalar?n ham?s? da Pey??mb?r(sal?llahu aleyhi v? s?ll?m) t?r?find?n ?shab?na ?yr?dilmi?dir. Bu on qarinin h?rbiri bir qira?t formas?n? tabiinl?rd?n (s?hab?l?rin t?l?b?l?rind?n) v? tabiinl?rd? Pey??mb?rin ?shab?ndan ?yr?nmi?dirl?r. Daha sonralar bu qira?tl?r bu onqarinin vasit?si il? g?l?c?k n?sill?r? ?t?r?ld?y?nd?n, bu on qarinin ad? il? m?h?urla?m??v? onlar?n adlar? il? adland?r?lm??d?r. Quran? bu on qarinin h?r birisind?n d?iki t?l?b?si n?ql etmi?dir. Bu g?n yer ?z?rind? ?n ?ox oxunan qira?t, H?fsin ?zustad? ?mam Asimd?n n?ql etdiyi qira?tdir. Dem?k olar ki, Quran-i K?rimd?nyan?n h?r yerind? bu qira?tl? oxunur. ?mam Asim d? Quran qira?tini Abdullahibn H?bib ?s-S?l?mid?n v? Zirr ibn Hubey?d?n, onlar is? Osman, ?li, ibn M?sud,Ubey ibn K?b v? Zeyd ibn Sabitd?n, bu be? s?hab? is? Pey??mb?rd?n (sal?llahualeyhi v? s?ll?m) r?vay?t etmi?l?r. Bu g?n Quran n?sx?l?rinin ?ks?riyy?ti Asimqira?tin? g?r? h?r?k?l?nir. Ancaq dig?r qira?tl?rd? d? Quran n?sx?l?ri ?apolunmaqdad?r.

[6] Hicri 307-ci ild? v?fatetmi?dir. “T?fsirul-Qummi” ad? il? m?h?urla?an t?fsirin m??llifidir. M?clisionun haqq?nda bel? deyir: “?li ibn ?brahim ibn H??im ?bul-H?s?n ?l-Qummi imamil?rin ?n d?y?rli ravil?rind?n v? ?n b?y?k?eyxl?rind?ndir. B?t?n t?rc?meyi-hallar onun d?y?ri v? etibarl?l??? ?z?rind?ittifaq hal?ndad?r.” Rical alimi N?ca?i “?l-Fihrist”d? demi?dir: “H?disd?do?rucul, n?fuzu t?stiql?nmi? v? d?zg?n m?zh?bli birisidir.” (Bax! “M?q?d-dim?tul-Bihar”s?h.128.) H?m?inin onun t?fsiri haqq?nda bel? deyilmi?dir: “?li ibn ?brahim ?l-QummiKuleyninin ?n d?y?rli ?eyxl?rind?n birisidir. He? ??bh?siz ki, onun ?limizd?olan t?fsiri biz? ?atan ?n q?dim t?fsirl?rd?ndir. Bu t?fsir iki do?rucul adam?n(B?qir v? C?f?r) ?leyhiss?lam?n t?fsiridir.” (?xtisarla n?ql etdim. Bax!“Tabaqatu ?al?mu?-?i?” (4-c? ?sr) s?h.167. “?z-Z?ria” 4/302. “Muq?ddim?tu T?fsiril-Qummi”?eyx Mus?vi ?l-C?zairinin q?l?mi il? s?h.14-16.)

[7] H.328-ci ild? v?fatetmi?dir. ?i? m?zh?binin ?n d?y?rli kitab? olan “Kitabul-Kafi”nin m??llifidir.Onun bar?sind? ?eyx Tusi demi?dir: “H?disd? alim idi...” (“Ric?l ?t-Tusi”s?h.495.)?rd?bili demi?dir: “H?disd? insanlar?n ?n do?ruculu idi. Kitabul-Kafini iyirmiil? yazm??d?r.” (“C?miur-Ruvat” 2/218. Hilli s?h.145). A?abozork ?t-Tehranidemi?dir: “?l-Kafi, h?disd? etimad olunan ?sas d?rd kitab?n ?n d?y?rlisidir. R?sulullah?nail?sind?n n?ql olunmu? r?vay?tl?ri onun kimi yazan olmam??d?r.” (“?z-Z?ria”17/245)Onun bu kitab? haqq?nda h?m?inin bel? deyilmi?dir: “O, ?slami kitablar?n ?n d?y?rlisi,imamil?rin ?s?rl?rinin ?n ?z?m?tlisidir. ?l-?st?rabadi deyir ki, biz, ?eyx v?aliml?rimizd?n e?itdik ki, ?slamda bu kitaba b?rab?r bir kitab yaz?lmam??d?r.”(Bax!Abbas ?l-Qummi “?l-Kun? v?l-?lqab” 3/98. “Must?dr?kul-V?sail”3/532).

[8] H.620-ciild? v?fat etmi?dir. “?l-?hticac” kitab?n?n m??llifidir. M?clisi onun bar?sind?demi?dir: “?eyx ?bu M?nsur ?hm?d ibn ?bi Talib ?t-T?b?rsi bizim d?y?rli, q?dimv? do?rucul m?h?ddis olan f?zil?tli aliml?rimizd?ndir v? “Kitabul-?hticac”?nsahibidir.” (M?q?ddim?tu Biharil-?nv?r s?h.140). Hur Amili d? onun bar?sind?:“F?zil?t sahibi bir alim v? do?rucul olan f?qih bir m?h?ddis idi” deyir. (?m?lul-Amil 2/17 v? M?m?qani “T?nqihul-M?qal”1/69).

[9] H.1111-ciild? v?fat etmi?dir. “Biharul-?nv?r”, “Miratul-Uqul fi-??rhi ?xb?rir-R?sul”,“Cil?ul-Uyun”, “?l-?rb?in”, “Haqqul-Y?qin” v? bir ?ox ?s?rl?rin m??llifidir.Onun b?y?k bir h?dis?i v? f?qih bir alim olmas?nda he? bir ?i? alimi ixtilafetm?mi?dir. O, ?z zaman?nda ?n b?y?k ?i? alimi idi. Onun bioqrafiyas? ???n bu kitablaram?raci?t edin! ?rd?bili “C?miur-R?vat”2/78-79, M?m?qani “T?nqihul-M?qal”2/85,Hur Amili “?m?lul-Amil”2/248.

[10] Y?ni,t?hrif bar?d? olan h?disl?ri inkar etdikl?ri halda imam?t bar?sind? olan h?disl?rinec? q?bul edirl?r?Ax? t?hrif bar?sind? olan h?disl?r he?d? imam?t haqq?ndaolan x?b?rl?rd?n az deyil!!!

[11] ?i?aliml?rinin bioqrafiyalar?n?n yer ald??? “Ravdatul-C?nn?t” ?s?rind? ?bul-H?s?nAmilinin ?n b?y?k ?i? f?qihl?rind?n oldu?u qeyd edilir. B?t?n ?i? aliml?ri onu?vm??, onun elmini t?qdir etmi?dir. H?qiq?t?n d?, o, ?i?nin f?xridir. (Onunbioqrafiyas? ???n bu ?s?rl?r? m?raci?t edin! A?abozork ?t-Tehrani “?z-Z?ria”20/264. Yusuf B?hrani “Lulutul-B?hreyn” s?h.107.)

[12] “M??ariqu?-?umus?d-Durriyy?” kitab?n?n m??llifidir. A?abozorq ?t-Tehrani onun bar?sind? bel?deyir: “Mahir olan elm ?hlind?n v? f?zil?ti kamil olanlardan biri idi...” (?z-Z?ria 3/1265: ixtisarla n?ql etdim.)

[13] “Lulu?tul-B?hreyn”v? “?d-Durarun-N?c?fiyy?” adl? kitablar?n m??llifidir. H?disd? v? fiqihd? mahirbir alim idi. Onun bioqrafiyas? ???n bax! “?yanu?-?i?” 10/317.

[14] ?i?nin b?y?k bir m?h?ddisi v?k?lam??s?d?r. “N?hcul-B?l??a”n? ??rh et-mi?dir. Onun bioqrafiyas? ???n bax!Ravdatul-C?nn? 7/204.

[15] Quran?nt?hrifin? dair etiqad, ?slind? ?i?l?rin ?sas etiqadlar?ndan biridir. Ancaqonlar bu etiqada sahib olduqlar?ndan ?tr? tarix boyu m?s?lmanlar t?r?find?n t?hqiredildikl?rin? g?r? “Bu, biz? qar?? b?htanv? yaland?r” dem?y? m?cbur oldular.

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[hon]

?hli-s?nn?t ?z dinini, etiqad?n? Quran v? S?nn?td?n, Pey??mb?rin ?shab?ndanv? ?hli-beytind?n alm??d?r. ?hli-s?nn?t? g?r? ?hli-beyti sevm?k v? onlar?n f?zil?tl?rinidil? g?tirm?k iman-dand?r. Bel? ki, ?hli-s?nn?tin dem?k olar b?t?n h?diskitablar?nda ?hli-beytin f?zil?tin? dair x?susi b?l?ml?r var. H?tta ?mam N?saim?hz ?linin (radiyallahu anh) f?zil?tl?rin? dair “?l-X?sais” adl? bir ?s?r q?l?m? alm??d?r. Bu, h.215-ci ilind?d?nyaya g?lmi? bir ?hli-s?nn?t alimidir. Kimhicri ???nc? ?sird? ?.N?sainin bu kitab? kimi bir kitab yazan ?i? m??llifinig?st?r? bil?r?

Bu yerd? bel? bir sual ortaya ??xa bil?r: “N? ???n ?hli-s?nn?t ?bu H?nif?nin,?afinin, M?likin v? ?hm?din m?zh?bin? (y?ni: fikirl?rin?, f?tvalar?na) tabeoldu?u kimi, C?f?r? v? onun atas?na tabe olmurlar?”

Cavab: ??bh?siz ki, ?mam Zeynulabidin, ?mam H?s?n ?l-B?sri, Abdurr?hmanAuzai, Muh?mm?d ?l-B?qir, Sufyan ?s-Souri, Sufyan ibn Uyeyn?, ?bn M?bar?k, Zeydibn ?li ibn H?seyn, ?.M?lik, ?hm?d ibn H?nb?l, C?f?r ?s-Sadiq v? qeyril?ri ?hli-s?nn?tinimamlar?, h?dis ravil?ri v? hiday?t r?hb?rl?ridir. Ancaq burada ba?qa bir m?s?l?var. ?mam ?hm?din, ?bu H?nif?nin, ?afinin v? ?mam M?likin ?shab? ?zustadlar?n?n fiqhini (f?tvalar?-n?) q?l?m? ald?qlar? halda, Sourinin, Auzainin,C?f?rin, Muh?m-m?d ?l-B?qirin v? qeyril?rinin t?l?b?l?ri onlar?n fiqhini q?l?m?al-mam??d?r. Bu s?b?bd?n d?, onlar?n fiqhi tam olaraq biz? ?atma-m??d?r.Onlar?n f?tvalar?n?n bir qismi yaln?z ravil?r vasit?si il? biz? ?atm??d?r. M?s?l?n,H?s?n ?l-B?srinin fiqhinin (f?tvalar?n?n) 80%-i, Sourinin fiqhinin 90%-i, ?bnM?bar?kin fiqfinin 10%-i, C?f?rin fiqhinin 40%-i ?hli-s?nn?tin kitablar?ndam?vcuddur. (Bu faizl?rin r?q?mi nisbidir) Amma ?bu H?nif?nin bir ne?? risal?sibu g?n?-c?n biz? g?lib ?atm??d?r. “?l-Fiqhul-?kb?r”, “M?sn?d” v? “?l-Vasiyy?”bunlardand?r. Onun t?l?b?l?ri olan ?bu Yusuf, Muh?m-m?d ibn H?s?n ??-?eybani v??mam Zuf?r onun fiqhini q?l?m? alm??d?lar. ?mam M?likin “?l-Muvatta” ?s?rim?vcuddur. ?.?afi “?l-M?sn?d”, “?r-Risal?” v? “?l-Umm” ?s?rl?rini q?l?m?alm??d?r. ?hm?d ibn H?nb?l i??risind? 30 mind?n art?q h?dis olan “?l-M?sn?d”insahibidir. Onun t?l?b?l?ri is? onun f?tvalar?n? q?l?m? alm??d?r. ?ndi m?n,b?t?n ?i?l?r? bel? bir sual ?nvanlay?ram: “Sizin ?linizd? m?hz ?.Zeynulabidinin, ?l-B?qirinv? ya C?f?r ?s-Sadiqin ?zl?rinin q?l?m? ald?qlar? bir fiqh v? ya h?dis kitab?varm?? Onlar?n ?z t?l?b?l?ri t?r?find?n onlar?n fiqhin? dair q?l?m? ald?qlar?bir d?n? d? olsa, kitab? biz? g?st?r? bil?rsinizmi?”

Siz bel? bir kitab? ortaya ??xartmaqdan acizsiniz. O zaman, n? ???n?z?n?z? ?mam C?f?r? nisb?t ed?r?k “C?f?ri” adland?r?rs?-n?z? Ax? siz “C?f?ri” ad? alt?ndaXomeynini, L?nk?rani-ni, Xoini, Sistanini t?qlid edirsiniz. Bunlar?n ?.C?f?r il?n? ?laq?si var?

B?li, ?hli-s?nn?t ?z kitablar?nda ?hli beytd?n n?ql olunmu? h?disl?riv? f?tvalar? q?bul edir. ?hli-beytin r?isi olan Pey??mb?r-d?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m)n?ql olunmu? on minl?rl? s?hih h?dis?hli-s?nn?tin h?dis kitablar?nda m?vcuddur. Ancaq ?i?l?rin ?n m?t?b?r h?dis kitablar?nda Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) n?ql olunmu?h?disl?rin say? c?mi 644-d?r. H?l? m?n,bunlar?n s?hih olub-olmad???n? demir?m. ?hli-s?nn?t aliml?ri ?hli-beytd?n olanm?minl?rin anas? (m?nafiql?rin deyil)Ai??d?n 2210 h?dis, ?bn Abbasdan 1160 v? ?lid?n (t?krarlar? il? birlikd?) 1583 h?dis r?vay?t etmi?dir. Ancaq ?i?l?rind?rd ?sas v? m?t?b?r h?dis kitab?nda[1]?lid?n n?ql olunmu? h?disl?r 690 d?n?dir.Bunlar? n?vb?ti s?hif?d? ?trafl? bir ??kild? a??qlayacam.

?hli-s?nn?tin kitablar?nda b?zis?hab?l?rd?n az, b?zil?rind?n ?ox, b?zi imamlardan az, b?zil?rind?n ?ox h?dis r?vay?tolun-mas?n?n bir ?ox s?b?bl?ri vard?r. Bu s?b?bl?ri izah etm?k buran?n yerideyil. Ancaq b?zi misallar qeyd etm?k ist?yir?m ki, haqq? axtaran onu taps?n! M?s?l?n,?hli-s?nn?t kitablar?nda ?bu B?kr v?Osmandan n?ql olunmu? h?disl?rl? yana?? Zeynulabidin, ?l-B?qir v? C?f?rd?n n?qlolunmu? h?disl?rin say?n? siz? t?qdim edir?m:

1. “S?hih ?l-Buxari”d?: Zeynulabidind?n 25, Osamandan da 25 h?dis r?vay?t edilmi?dir;

2. “S?hih ?l-M?slim”d?: Zeynulabidind?n 15, ?l-B?qird?n 19, ?s-Sadiqd?n 17, ?buB?krd?n is? yaln?z 9 h?dis r?vay?tedilmi?dir;

3. “S?n?n ?t-Tirmizi”d?: ?l-B?qird?n 23, C?f?rd?n 20, ?bu B?krd?n 22 v?Osmandan 19 h?dis r?vay?tedilmi?dir;

4. “S?n?n ?n-N?sai”d?: ?l-B?qird?n 56, C?f?rd?n 44, ?bu B?krd?n 22,Osmandan is? 27 h?dis r?vay?tedilmi?dir;

5. “S?n?n?bi-Davud”d?:Zeynulabidind?n 11, ?l-B?qird?n 17, C?f?rd?n 11, ?bu B?krd?n d? 11 v?Osmandan 15 h?dis r?vay?tedilmi?dir;

6. “S?n?n ?bni M?c?”d?: ?l-B?qird?n 24, C?f?rd?n 19, ?bu B?krd?n 16,Osmandan is? 23 h?dis r?vay?tedilmi?dir.

Fikir verin! ?hli-s?nn?tin ?n m?t?b?r h?diskitablar?nda[2]?bu B?krd?n r?vay?t olunan h?disl?rin say? c?mi 210, Muh?mm?d ?l-B?qird?n r?vay?t olunmu? h?disl?rin say? is? 229-dur. M?g?r, ?bu B?krd?n az h?dis r?vay?tolunmas?, ?hli-s?nn?tin ona qar?? h?rm?tsizliyini g?st?rir? ?lb?td? ki, xeyr.Bel?c? d? dig?rl?rind?n az h?dis r?vay?t olunmas? onlara qar?? h?rm?tsizliyin ?lam?tideyil. ?ksin?, ?hli-s?nn?t h?r k?sin haqq?n? vermi?, t?frit v? ifratdan uzaqdurmu?dur.

H?rm?tli oxucu! S?nin ???n Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m),?lid?n, Fatim?, H?s?n v? H?seynd?n n?ql olunmu? h?disl?rin say?n? h?m ?hli-s?nn?tinv? h?m d? ?i?l?rin ?n m?t?b?r h?dis kitablar?ndan t?qdim edir?m:

1. Pey??mb?rd?n (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) n?ql olunmu? h?disl?rin say?: ?hli-s?nn?tin ?n m?t?b?r h?diskitablar?nda n?ql olunmu? on minl?rl? h?disin 90%-ind?n art?q? m?hz Pey??mb?rimizin h?disl?ridir. Qalan h?disl?ris? s?hab?l?rin s?z v? fell?rind?n ibar?t x?b?rl?rdir. ?i?l?rin ?n m?t?b?r d?rdh?dis kitab?nda olan h?disl?rin say? 44 mind?n art?qd?r (44244 h?dis). Bu h?disl?rd?n yaln?z 644 h?dis Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) r?vay?tolunmu?dur. Bu d?rd kitab?n i??risind? ?i?l?rin ?n d?y?rli kitab? ?l-K?fi d? 16mind?n art?q (16121) h?dis var. Bu h?disl?rd?nyaln?z 92-si Pey??mb?rd?n (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) n?ql olun-mu?dur. (?i? aliml?rinin ?z etiraflar? il?) bu 92 h?disinham?s?n?n s?n?dind? d? z?iflik var. ?ox t??cc?bl?d?r,deyilmi? ?i?l?rin Pey??mb?r? q?d?r gedib ??xan s?hih bir d?n? d? olsa h?disl?riyoxdur.

2. ?lid?n(radiyallahu anh) n?ql olunmu? h?disl?rin say?: ?hli-s?nn?t kitablar?nda ?lid?n1583 h?dis n?ql olun-mu?dur.Bunlardan 804-? ?mam ?hm?din “M?sn?din”d?m?vcuddur. ?i? kitablar?nda is? ?lid?n 690h?dis n?ql olunmu?dur. Bu r?q?ml?r aras?ndak? f?rq? fikir ver! Ey ?i?l?r!Harada qald? “M?n elmin ??h?ri v? ?li d? onun qap?s?d?r” h?disi?

3. Fatim?d?n n?qlolunmu? h?disl?rin say?: ?hli-s?nn?tin m?t?b?r kitablar?nda Fatim?d?n 11 h?dis n?ql olunmu?-dur. ?i?l?rin d?rd m?t?b?r kitab?nda is? ondan bir d?n? d? olsa,h?dis n?ql olunmay?b.

4. H?s?nd?n n?qlolunmu? h?disl?rin say?: ?hli-s?nn?t ondan 35, ?i?l?ris? 21 h?dis r?vay?t etmi?dir.

5. H?seynd?n n?qlolunmu? h?disl?rin say?: ?hli-s?nn?t ondan 43 h?disn?ql etmi?dir. ?i?l?r is? onun bar?sind? bu q?d?r h?ddi a?malar?na baxmayaraq,ondan c?mi 7 h?dis r?vay?t etmi?dil?r.

B?t?n bunlardan sonra kim dey?bil?r ki, ?hli-s?nn?t ?z elmini ?hli-beytd?n almay?b. “S?q?leyn” h?disini ?hli-s?nn?t? qar?? d?lil kimi ir?li s?rm?k ist?y?n,b?t?n bunlar? he? olmasa ?mr?nd? bir d?f? d? olsa ara?d?r?bm??

Biz (?hli-s?nn?t), ?slam?nr?knl?rind?n biri olan h?cci ?hli-beytin vasit?si il? ?yr?nmi?ik. Bel? ki, ?mamM?slim ?z?n?n “?s-S?hih” ?s?rind? ?mam C?f?rd?n, o da atas? Muh?mm?d ?l-B?qird?n,o da s?hab? Cabir ibn Abdullahdan Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) nec? h?cc etdiyini m?f?ss?l bir ??kild? n?qletmi?dir. ?hli-s?nn?tin b?t?n aliml?ri bu s?hih h?dis? etimad etmi? v? onunla ?m?letmi?dirl?r. ?hli-s?nn?t? m?nsub camaat, h?r il bu h?dis ?sas?nda h?ccini yerin?yetirir. M?g?r bu, ?hli beyt? tabe?ilik deyilmi? H?tta ?eyx ?lbani m?hz bu h?disin??rhi il? ?laq?li bir ?s?r q?l?m? alm??d?r.

Tirmizinin Cabird?n(radiyallahu anh) r?vay?t etdiyi “S?q?-leyn” h?disinin d? s?n?di bu c?rd?r:?mam Tirmizi bu h?disi Abdurr?hman ?l-Kufid?n, o da Zeyd ibn H?s?nd?n, o is? C?f?rd?n,o da atas? Muh?mm?dd?n, o da Cabir ibn Abdullahdan n?ql etmi?dir.

?hli-s?nn?t namazda ?ll?riba?lama?? da Pey??mb?rin (sal-l?llahu aleyhi v? s?ll?m) ?shab? v? ?hli-beytind?n?yr?nmi?dir. Bu bar?d? ?hli-beytd?n: Ai??, ?bn Abbas v? ?lid?n h?disl?r n?qlolunmu?dur. ??zv?n ibn C?rir ?z atas?ndan n?ql etmi?dir ki: “?li(radiyallahu anh) namaza qalxd??? zaman t?kbir g?tir?r, sa? ?lini sol ?lininbil?yinin ?st?n? qoyar v? r?kuya ged?n? q?d?r ?ll?rini a?a?? salmazd?...”(Beyh?qi “S?n?n ?l-Kubra” 2164, h?dis h?s?ndir).

?hli-s?nn?t d?st?mazdaayaqlar?n nec? yuyulaca??n? da Pey??mb?rin ?shab? v? ?hli-beytind?n ?yr?nmi?dir.D?raqutni “?s-S?n?n” ?s?rind?, “Pey??mb?rin d?st?maz?n?n v?sfi” b?l?m?nd? ?linin n?c? d?st?mazald???n? n?ql etmi?dir. Bel? ki, ?li (radiyallahu anh) d?st?maz ald??? vaxtayaqlar?n? ?? d?f? yumu?[3]v? “M?nPey??mb?rin bu c?r d?st?maz ald???n? g?rd?m” demi?dir. (?bu Davud 116,N?sai 70, Tirmizi 48, ?bn Hibb?n 1056)

?hli-s?nn?t mut?nin (si??nin)haram oldu?unu da ?hli-beytd?n ?yr?nmi?dir. Bel? ki, ?mam C?f?r? mut? bar?sind?sual veril?nd?, o dedi: “Bu zinad?r” (Beyh?qi “S?n?n ?l-Kubra”7/207).

?li ibn ?bu Talib Pey??mb?rin(sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) Xeyb?r g?n? m?t?ni haram etdiyini bildirmi?dir.(Buxari 5115, M?slim 1407)[4]

Bir d?f? m?n, ?linin mut?ninharaml???na dair s?yl?diyi bu s?zl?rini Qum ??h?rind? t?hsil alm?? bir ?i?ninqaba??na qoyduqda, onun m?n? verdiyi cavab? bel? oldu: “B?li, bu s?z? ?lideyib. ??nki bu r?vay?t bizim b?t?n kitablar?m?zda var. Ancaq ?li b?t?n bunlar?yalandan, t?qiyy? ?sas?nda s?yl?yib”. M?n is? ona: “?g?r d?nyan?n b?t?n ki?il?ri birt?r?fd?, haqq is? ba?qa bir t?r?fd? dursayd?, ?li yen? d? haqq?n yan?nda olar v?haqq? dey?rdi” - dedim.

?hli-s?nn?t Pey??mb?rin (sall?llahualeyhi v? s?ll?m) ?shab?n? sevm?yi, onlara h?rm?t etm?yi v? onlar? daima xeyirl?yad etm?yi d? ?hli-beytd?n ?yr?nmi?dir. Muh?mm?d ibn ?li ?l-H?n?fiyy?d?n bel?dediyi n?ql edilmi?dir: “Atam (?li ibn ?bu Talib)-d?n soru?dum:“Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) sonra insanlar?n ?n xeyirliбиипdir?” “?bu B?kr”, dedi. M?n: “Sonra kimdir?” “?m?r”, dedi. M?n “???nc?s? d?Osmand?r” dey?c?yind?n qorxdu?um ???n; “Sonra da s?ns?n?” dey? soru?dum. O is?bel? dedi: “M?n sad?c? m?s?lmanlardan biriy?m” (Buxari 3651, ?bu Davud4629)

?bn Abbasdan bel? dediyi n?qledilmi?dir: “?m?r ibn X?ttab (radiyallahuanh) v?fat etdikd? insanlar onun ?traf?na y????d?lar, onu xeyirl? yad edib onadua etm?y? ba?lad?lar. M?n d? insanlar?n aras?nda idim. Hiss etdim ki, bir k?s ?ll?riniarxadan ?iyinl?rimin ?z?rin? qoydu. Arxaya d?n?rk?n onun ?li oldu?unu g?rd?m.(?li) ?m?r ???n Allahdan r?hm?t dil?di v? bel? dedi: “Art?q s?nd?n sonra, s?ninkimi (saleh) ?m?l i?l?yib Allaha qovu-?aca??m? ist?diyim ba?qa bir ??xsqalmad?. Allaha and olsun, m?n bilirdim ki, Allah daima s?ni iki dostunla (Pey??mb?r v? ?bu B?kril?) bir yerd? b?rq?rar ed?c?kdir[5].??nki m?n Pey-??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) daima bel? dediyini e?idir-dim:“M?n, ?bu B?kr v? ?m?r g?ldik. M?n, ?bu B?kr v? ?m?r girdik. M?n, ?bu B?kr v??m?r ??xd?q.” (Buxari 3677, 3685 v? M?slim 2389)

Bu h?disin bir b?nz?rini d??mam M?lik C?f?r ?s-Sadiqd?n, o da atas? ?l-B?qird?n s?hih bir s?n?dl? r?vay?tetmi?dir. (?bn H?c?r ?l-Heyt?mi “?s-S?vaiq” s?h.58)[6]

?hli-s?nn?t, ?vladlar?na ?bu B?kr,?m?r, Ai?? kimi adlar? qoyma?? da ?hli-beytd?n ?yr?nmi?dir.

?li (radiyallahu anh) ?z?vladlar?ndan b?zil?rinin ad?n? ?bu B?kr, ?m?r v? Osman qoymu?dur. Bunlar,H?seyn ibn ?li il? birlikd? K?rb?lada ??hid olanlardand?r.[7]

H?s?n (radiyallahu anh) b?zi?vladlar?n?n ad?n? ?bu B?kr, ?m?r v? Talha qoymu?dur. ?bu B?kr ibn H?s?n ?misiH?seyn il? birlikd? K?rb?lada ??hid olmu?dur.

H?seyn (radiyallahu anh) bir?vlad?n?n ad?n? ?m?r qoymu?-dur.

?li ibn H?seyn Zeynulabidinbir q?z?n?n ad?n? Ai?? v? bir o?lunun ad?n? da ?m?r qoymu?dur. Onunn?sli o?lu ?m?rd?n d? davam etmi?dir. ?mam Zeynulabidinin kuny?si ?bu B?kr idi.

Musaibn C?f?r ?l-Kaz?m iki ?vlad?na ?bu B?kr v? ?m?r, bir q?z?na da Ai?? ad?n?vermi?dir.

?liibn Musa ?r-Rza q?z?n?n ad?n? Ai?? qoymu?dur. Onun kuny?si d? ?bu B?kr idi.[8]N? ???n ?i?l?r ?vladlar?na bu c?r adlar qoymurlar? Ax? onlara g?r? h?r bir m?s?l?d??hli-beyt? tabe?ilik vacibdir. ?nsan ?z d??m?nl?rinin ad?n? ?vlad?na qoyarm???nsan ?z d??m?nin? q?z?n? ?r? ver?rmi? ?lb?td? ki, xeyr. B?s n? ???n ?li, Fatim?d?nolan q?z? ?mm? G?ls?m? ?m?r ibn X?ttaba ?r? verdi?[9]B?t?n bunlar? d???n! D???n ki, haqq s?n? b?lli olsun.[10]

?hli-s?nn?t?irki inkar etm?yi v? t?vhid? sar?lma?? da ?hli-beytd?n ?yr?nmi?dir. ?li ibn H?seynZeynulabidin daima Pey-??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m) q?brinin yan?na g?lib, orada dua ed?nadam? bu ?m?lind?n ??kindirmi? v? ona bel? demi?dir: “S?n? atamdan, onun da babam Pey??mb?rd?n e?itdiyi bir h?disidan???ram: “M?nim q?brimi bayram yerin?,evl?rinizi d? q?birstanl??a ?evirm?yin! M?n? dua edin, siz harada olsan?zduan?z m?n? ?atacaqd?r.” (?bn ?bi ?eyb? “?l-M?s?nn?f” 2/83, ?bu Yal?2/32, Diya ?l-M?qdisi “?l-Muxtara” 1/54, h?disin s?n?di mut?s?lsil?n (y?niard-arda) ?hli-beytd?ndir.)[11]

?bul-H?yyac ?l-?s?did?n bel?dediyi n?ql olunmu?dur: “?li (radiyallahu anh) xilaf?ti zaman?nda bir g?n m?n? bel? dedi: “Ey ?bul-H?yyac! Vaxtiyl? Pey??mb?rinm?ni v?zif?l?ndirdiyi bir i? il? indi m?n s?ni v?zif?l?ndirm?k ist?yir?m. Get v?y?xmad???n bir timsal (??kil, b?t), yerl?bir etm?diyin h?nd?r q?bir buraxma!”(M?slim 1/666 h?dis no:969, ?bu Davud 3/548 no:3218, Titmizi h?dis: 1049, N?sai4/88, ?hm?d “M?sn?d” 1/96, Beyh?qi 4/3, ?bn ?bi ?eyb?; 6548)[12]

S?heyl ibn ?bi-S?heyl Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m)q?brini g?r?nd? ona sar?lm?? v? ?lini ona s?rtm??d?r. Bunu g?r?n H?s?n ibn H?s?nibn ?li ona do?ru bir da? atm?? v? onu bu ?m?lind?n ??kindirmi?dir. (?bn Asakir4/217, Abdurr?zzaq 3/557 h?dis:6694)

Muh?mm?d ibn ?li ?l-B?qir v?siyy?ted?r?k demi?dir: “Q?brimi yerd?n y?ks?k etm?yin!” (Dulabi 1/134. Bu h?disinb?t?n ravil?ri etibarl?d?r. Yaln?z S?lim adl? ravi m??huldur. ?mam Z?h?bi “?l-Mizan”dav? ?i? olan Hilli d? “Xilas?tul-?qval” s?h.108-d? bu c?r demi?dir.)[13]

?ndi bax?n, m?h?ur ?i? alimi M?clisi?z kitab?nda n? yaz?r: “Qibl? namaz q?lan?n arxas?nda qalsa da, q?br? do?runamaz q?lmaq olar...” (“Biharul-?nv?r” c.41 s?h. 26 v? ya c.97 s?h.134“Kitabul-m?zar” b?l?m?nd?)[14]

Xoi “Minh?cus-salihin”kitab?n?n 562-ci m?s?l?sind? (s?h.147) demi?dir: “?mamlar?n m??h?dl?rind? (m?qb?r?l?rind?)namaz q?lmaq m?st?h?bdir. H?tta, orada q?l?nan namazlar m?scid-l?rd?q?l?nanlardan da ?fz?ldir. ?linin q?bri yan?nda q?l?nan namaz, 200 min namaza b?rab?rdir.”[15]

Ey ?i?l?r! Haradad?r sizin ?hli-beyt?tabe?iliyiniz? Harada-d?r sizin t?vhid? ?saslanan ?hli-beyt ?qid?niz? Vallahi,?irkin b?y?k-ki?ik, a?kar-gizli el? bir n?v? yoxdur ki, sizd? olmas?n. Budurmu ?hli-beytinyolu? ?g?r budursa, bel? yoldan Allaha s???-n?r?q.

X?las?, ?hli-s?nn?tin kitablar? ?linin, H?s?n v? H?seynin f?zil?tl?ri,r?vay?t etdikl?ri h?disl?ri v? f?tvalar? il? doludur. Ancaq biz, onlar?n m?sumolduqlar?n?, onlar?n qeybi bildikl?rini v? onlar?n elmd? h?r k?sd?n ?st?n olubda xilaf?t? h?r k?sd?n daha layiq olduqlar?n? da s?yl?mirik. S?id ibn M?seyy?b,?lqam?, Qatad?, M?cahid, H?s?n ?l-B?sri, M?qhul, Muh?mm?d ibn Sirin, S?lim ibnAbdullah kimi ??xsiyy?tl?r dind? imam olduqlar? kimi, ?li ibn H?seyn v? Muh?mm?dibn ?li kimi ??xsiyy?tl?r d? ?hli-s?nn?t ???n dind? hiday?t r?hb?rl?ridir. ?l-Mizzi“T?hzibul-K?mal”da Sufyan ibn Uyeyn?nin Zuhrid?n bel? e?itdiyini n?ql edir: “M?nQurey?in i??risind? ?li ibn H?seynd?ndaha f?zil?tli bir ??xsi g?rm?dim.” Ancaq insanlardan b?zil?ri onlara, x?sus?nd? C?f?r ibn Muh?mm?d? aid olmayan?eyl?ri ona nisb?t etdil?r. H?tta ?bc?d hesab?n?, n?s?b v? n?cum (ulduz) elminiona nisb?t etdil?r. Onun kimyag?r oldu?unu bel? s?yl?dil?r. Ancaq onun bel? m?nas?zi?l?rl? he? bir ?laq?si yoxdur. C?f?r ibnMuh?mm?d d?vr?n?n b?y?k aliml?rind?n olmu? v? atas?ndan, Qasim ibn Muh?mm?dd?n,Urv? ibn Z?beyrd?n, Ata ibn ?bi R?bahdan, Zuhri v? Nafid?n, Muh?mm?d ibn Munk?dird?nv? ba?qa bu kimi tan?nm?? aliml?rd?n elm alm?? v? h?dis r?vay?t etmi?dir.[16]?hli-s?nn?t he? vaxt Y?hya ibn S?id, Hi?am ibn Urv? v? ?buz-Zinad?n tabe?iliky?n?nd?n C?f?r ibn Muh?mm?dd?n daha layiqli oldu?unu s?yl?m?z.H?m?inin onlar (?hli-s?nn?t), Zuhri, Y?hya ibn ?bu B?kr v? H?mmad ibn ?bi S?l?m?nintabe?ilik c?h?tind?n Muh?mm?d ?l-B?qird?ndaha layiqli oldu?unu iddia etm?zl?r. Yen? ?hli-s?nn?t, Qasim ibn Muh?mm?d, Urv?ibn Z?beyrin v? S?lim ibn Abdullah?n elmd? ?liibn H?seynd?n daha ir?li oldu?unu da dem?z. ?ksin?, ?hli-s?nn?t yuxar?daadlar?n? zikr etdiyim ??xsiyy?tl?rd?n h?r birinin, sadiq (do?ru s?zl?) birravinin ?zl?rind?n r?vay?t etdikl?ri h?r bir m?vzuda m?s?lmanlar?n imam? oldu?unaetiqad edir. Musa ibn C?f?r haqq?ndada ?bu Hatim: “M?s?lman imamlar?ndan bir imamd?r” demi?dir. ?bn Sad is?, Musan?n ?ox r?vay?ti olmad???n? s?yl?mi?dir.Musa ibn C?f?rd?n sonrak? imamlara g?ldikd?,iddia edildiyi q?d?r d? onlardan elm al?nmam??d?r. F?tvalar? da yoxdur. Ancaqsahib olduqlar? bir ?ox g?z?l v? y?ks?k ?xlaqi keyfiyy?tl?ri vard?r. ?li ibn Musa da d?y?ri, q?dir-qiym?tiuca olan bir insan idi. Zaman?nda ondan daha alim olan ?afi v? dig?r imamlarvar idi. Maruf ?l-K?rhi v? ?bu S?leyman ?d-Darani d? onun zaman?nda ya?am?? v?ondan daha zahid olan ??xsiyy?tl?rdir. ?g?r m?s?lmanlar M?lik, ?afi v? ?hm?din ?s?rl?rind?g?rd?kl?ri h?disl?ri Musa ibn C?f?r, ?li ibn Musa v? Muh?mm?d ibn ?linin yan?nda olan h?disl?rd?n daha ?ox g?rm?s?ydil?r,bunlar? burax?b da M?lik, ?afi v? ?hm?d? y?n?lm?zdil?r. Halbuki, Musa ibn C?f?r il? ?mam M?lik eyni d?vrd?v? eyni ??h?rd? ya?am??d?lar. ?hli-beytd?n olan Ha?im o?ullar? bel? Musadan ?ox, M?likd?n elm al?rd?lar. Bug?n d? ?limizd? ?mam M?likin q?l?m? ald??? “?l-Muvatta” ?s?ri oldu?u halda, Musa ibn C?f?rd?n, onun atas?ndan v?o?ullar?ndan bir d?n? d? olsa ?s?r yoxdur. ?mam ?afi d? M?likd?n elm alm?? v?Muvattan? ?zb?rl?mi?dir. O da Ha?imi o?ullar?ndan idi. ?afi ?z qohumu olan Musa ibn C?f?rin, ?li ibn Musan?n elmini v? h?dis r?vay?tl?rini M?likin elmind?n ?oxg?rs?ydi, he? ??bh?siz onlar?n yan?na ged?r v? elmini onlardan alard?. ?mam ?hm?dd? Pey??mb?r? tabe?iliyi, ?hli-beyt? olan sevgisi v? ?hli-beyt d??m?nl?rin?qar?? nifr?ti il? tan?nan bir ??xs idi. Onun ?s?rl?ri M?lik, Souri, Auzai, Leysibn Sad, V?ki ibn C?rrah, Y?hya ibn S?id, Abdurr?hman ibn M?hdi v? dig?rimamlar?n r?vay?tl?ri il? dolu olmas?na r??m?n, ?li ibn Musa, Muh?mm?d ibn?li v? dig?rl?rinin r?vay?tl?rind?n bir ?ey yoxdur. ?hm?d bunlar?n yan?ndaist?diyi q?d?r elm g?rs?ydi, ba?qalar?ndan daha ?ox bunlara r??b?t g?st?r?rdi.B?t?n bunlar, inkar? qeyri-m?mk?n olan h?qiq?tl?rdir. Bu h?qiq?tl?r? g?z yumanis?, haqqa arxa ?evirmi? miskindir.

?i?l?rin ?hli-beyt? tabe?iliyi

Art?q m?n, ?i? kitablar?nda Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m),?lid?n, Fatim?d?n, H?s?n v? H?seynd?n (Allah onlardan raz? olsun!) n?ql olunmu?h?disl?rin say?n? siz? t?qdim etmi??m. Bu say, ?hli-s?nn?tin onlardan r?vay?tetdikl?ri h?disl?r? nisb?t?n ?ox azd?r.[17]?i?l?rin kitablar? ?sas?n C?f?rd?n v? atas? Muh?mm?dd?n n?ql olunmu? h?disl?rd?nibar?tdir. Sonra is? say etibari il? Zeynulabidinin v? Musa ibn C?f?rin r?vay?tl?rig?lm?k-d?dir. Bu d?rd imam?n i??risind? d? ?n ?ox C?f?r ?s-Sadiqin r?va-y?tl?ri?st?nl?k t??kil edir. Bu s?b?bd?n d? bu g?n bir ?ox ?i? ?z?n? “C?f?ri”adland?r?r. Ancaq ?sas olan, bu r?vay?tl?rin ?ox-lu?u yox, bunlar?netibarl?l???d?r.

?i? fiqhinin ?mam C?f?r il? ?laq?sivarm?? ?i?liyin?mam C?f?r il? he? bir ?laq?si yoxdur. Biz bunu rahat bir ??kild? s?yl?y? bil?rik.Onlar?n ?lind? n? C?f?rin ?z?n?n yazd???, n? d? t?l?b?l?ri-nin ondan e?idib d?q?l?m? ald?qlar? bir fiqh v? ya h?dis kitab? yoxdur.[18]Bel? olduqda, onlar ?zl?rini nec? “C?f?ri” adland?r?rlar? Bu g?n ?zl?rini “C?f?ri”adland?ranlar, ya Xomeynini, ya L?nk?ra-nini, ya Sistanini ya da dig?r m?ct?hidl?rind?nbirini t?qlid edir, ?z ibad?tl?rini ?mam C?f?rin yox, bunlar?n risal?l?rin? g?r?icra edir-l?r. H?tta ?i?l?r? g?r? bunlar? t?qlid etm?k, Qurana tabe olmaq kimivacibdir. T?qlidsiz ?m?l d? batildir. Daima ?hli-s?nn?t? “m?sum imamlara tabe olun!” – dey?n ?i?l?r, n? ???n m?sum olmayanXomeyniy? v? Sistaniy? tabe olurlar? H?tta onlara g?r? Xomeynini t?qlid ed?ninSistaniy?, Sistanini t?qlid ed?nin d? Xomeyniy? tabe olmas? qada?and?r. G?r?s?nbu qada?a kim t?r?-find?n qoyulub? Onlar?n risal?l?ri is? C?f?rin s?zl?ri ?sas?ndayox, m?ct?hidin ?z r?yi ?sas?nda yaz?l?r. ?g?r bel? olmasayd?, ?i? m?c-t?hidl?riaras?nda ixtilaf da olmazd?. Ax? “m?sum imam”?n fiqhin-d? ixtilaf v? ziddiy?tola bilm?z. Feyz ?l-Ka?ani bundan ?ikay?tl?-n?r?k demi?dir: “B?z?n g?r?rs?n ki,?i? aliml?ri bir m?s?l?d? iyirmi, otuz v? daha art?q r?y il? ixtilafa d???rl?r...”(“?l-Vafi” 1/9) ?i? m?zh?binin ?eyxi say?lan Tusi demi?dir: “H?tta, s?n ?i?aliml?-rinin aras?nda olan ixtilafa fikir vers?n, g?r?rs?n ki, onlar?n aras?n-daolan ixtilaf ?bu H?nif?nin, ??finin v? M?likin aras?nda olan ixtilafdan da?oxdur.” (“?l-Udd? fi usulil-fiqh”1/138) Onlara g?r? sa?l???nda t?qlid etm?diyim?ct?hidi ?ld?kd?n sonra t?qlid etm?k haramd?r. Dem?li, m?ct?hidin ?lm?siyl?onun fiqhi d? ?l?r. ?g?r onlar?n m?zh?bi v? fiqhi C?f?rin m?zh?bi v? fiqhidirs?,n? ???n ?ld?kd?n sonra ona (m?ct?hid?) tabe olmaq haram say?l?r? Ax? “m?sum imamlar”?n elmi?lm?r v? m?ct?hidl?rin ?lm?siyl? d? “m?sum imam?n” fiqhi d?yi?mir. ?g?r Xomeynininfiqhi ?mam C?f?rin fiqhidirs?, n? ???n o ?ld?kd?n sonra onun fiqhin? tabe olmaqharam olsun? M?g?r ?mam C?f?rin fiqhin? tabe olmaq haramd?r? ?mumiyy?tl?, ?i?l?rinm?qs?di dini Allaha xas q?laraq, Onun ???n ixlasla ?m?l etm?k deyil. Onlar?n m?qs?dih?r bir m?s?l?d? ?hli-s?nn?t? m?xalif olmaqd?r. Onlar ???n ?sas olan, Quran v?S?nn?t? tabe?ilik yox, ?hli-s?nn?t? m?xalif?t?ilikdir. Onlara g?r? ?hli-s?nn?t?m?xalif olmaq, u?ur qazanmaq say?l?r. B?t?n bunlar?, onlar?n “m?sum”imamlar?ndan r?vay?t etdikl?ri h?disl?r d? isbat edir. Kuleyni ?mam C?f?rd?nbel? r?vay?t edir: “...Bir ??xs ?mamdan soru?ur: Biz (bir-birin? zidd olan) ikih?disl? rastla??r?q, bu h?disl?rd?n biri ?hli-s?nn?tin dedikl?rin? m?vafiq,biri is? onlara muxalifdir. Bu halda, bu iki h?disd?n hans?n? q?bul etm?liyik??mam dedi: “?hli-s?nn?t? m?xalif olan fikird? u?ur, qurtulu? var.” (“Usul ?l-k?fi”“H?disd? ixtilaf” b?l?m? 1/68) Ba?qa bir r?vay?td? is? bel? bir sual? ?mam buc?r cavabland?r?r: “?hli-s?nn?t? m?xalif olan h?disi g?t?r!” (Seyyid Xomeyni“Risal?tut-t?adil v?t-t?rcih”) Hurr Amili “V?sailu?-?i?” kitab?nda “?hli-s?nn?t?,onlar?n yoluna m?vafiq olan il? ?m?l etm?yin qada-?an olunmas?” adl? bir b?l?ma?m?? v? h?min b?l?md? “m?sum”-lardan ?oxlu sayda h?dis n?ql etmi?dir. Bu h?disl?rinbirind? deyi-lir ki, C?f?rd?n bir-birin? zidd olan iki h?dis bar?sind?soru?urlar. O is? cavab?nda deyir: “O iki h?disi ?hli-s?nn?tin h?disl?ri il?tutu?durun. Onlar?n h?disl?rin? m?xalif olan? q?bul edin, m?vafiq olan? is? r?ddedin!” B?t?n bunlara g?r?Xomeyni bel? deyir: “ ?xtilafl? m?s?l?l?rd? do?runu bilm?kd?n ?tr? ?hli-s?nn?t?muxalif?t?ilik etm?kd? he? bir eyb yoxdur.” (Xomeyni “?r-R?sail” 2/83)

?i? ?qid?sinin ?mam C?f?r il? ?laq?sivarm??Quran?n t?hrif edildiyin? etiqad ed?n, Allah R?sulunun ?shab?na s?y?n, “imamlarqeybi bilir v? onlar bir ?ey? “ol!” des?l?r, olur”- dey?n, imamlar? pey??mb?rl?rd?n?st?n g?r?n ?i?l?rin imam C?f?r il? v? onun etiqad? il? n? ?laq?si ola bil?r? ?i?l?rin ?lind? ?mam C?f?rin etiqada dairyazd??? bir d?n? d? kitab? yoxdur. Halbuki, C?f?r il? eyni d?vrd? ya?am?? ?bu H?nif?ninetiqada dair bir ne?? risal?si bu g?n?m?z?c?n g?lib ?atm??d?r. ?i?l?rin ?n ?n?mliv? ?n etibarl? ?qid? kitab? ?eyx Saduqun yazd??? v? “Etiqadus-saduq” ad? il?tan?nan kitabd?r. Bu kitabda yaz?lanlar ?i?l?r t?r?find?n “m?sum imam”lar?netiqad? kimi q?bul olunur. Amma bu kitab?n ?z?rind?n uzun bir m?dd?t ke?m?mi?onun t?l?b?si Mufid[19]?eyxinin bu kitab?na r?ddiyy? olaraq “T?shihul-etiqad” kitab?n? yazd?. ?i?l?rinetiqaddak? ixtilaflar? bununlada bitm?di. Daha sonra ??rif M?rt?za g?ldi,qollar?n? ??rmalad? v? ?eyxi Mufid? etiqadda 95 m?s?l?d? m?xalif oldu. Bu yerd? insan?n a?l?na bir ne?? sual g?lir.G?r?s?n bunlardan hans?n?n yolu imam C?f?rin etiqad? ?z?rind?dir? Saduqunyazd?qlar? C?f?rin etiqad?d?r, yoxsa Mufidin yazd?qlar?? Budurmu sizin g?n??d?nd? parlaq, g?nd?zd?n d? ayd?n v? sudan duru olan “?mamiyy?” ?qid?niz?! ?mumiyy?tl?siravi ?i?l?rin bel? ixtilaflardan (sahili g?r?nm?y?n ixtilaf d?nizind?n) x?b?rl?riyoxdur. ??nki onlar?n ?ks?riy?ti m?zh?bl?rinin t?m?lini t??kil ed?nkitablar?ndan bix?b?rdil?r.

?xbaril?r v? ?sul?ular: ?i? aliml?ri ictihad (alimin f?tva verib h?km ??xarmas?) v? m?ct?hid?(ictihad ed?n alim?) tabe olmaq m?s?l?sind? ixtilaf edib “?xbaril?r” v?“?sul?ular” ad? alt?n-da iki hiss?y? b?l?nd?l?r. ?xbaril?r, m?sum olmayan ??xsinicti-had etm?sini haram say?rlar. ??nki m?sumdan ba?qas? x?ta ed? bil?r. X?taed?n? d? m?tl?q bir ??kild? tabe olmaq is? haramd?r. ?sul?ular is? m?sumolmayan?n ictihad edib, h?km verm?sini q?bul edirl?r. Bu g?n ?i?l?rin b?t?nm?ct?hidl?ri ?sul?udur. ?sul-?ulara g?r? m?sum imam?n b?t?n s?lahiy?tl?ri m?ct?hidin?lind?-dir. Y?ni, m?ct?hid? tabe olan m?sum imama tabe olmu?, onu r?dd ed?n is?m?sum imam? r?dd etmi? say?l?r. Bu yerd? bel? bir sual ortaya ??x?r: N? ???n?sul?ular, m?ct?hidi m?sum imam?n yerin? qoyurlar? Bu sual?n cavab? bel?dir:??nki ?i?l?r? g?r? h?r bir ??xs Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v? s?ll?m)sonra imamlara tabe olmal?d?r. M?sum imam da Pey??mb?rd?n (sall?llahu aleyhi v?s?ll?m) sonra m?s?lmanlar?n b?t?n i?l?rini s?hmana salmal?d?r. B?s indikizamanda ?i?l?rin tabe olacaqlar? v? m?s?lmanlar?n i?l?-rini s?hmana salacaqimamlar? kimdir? Cavab: “Mehdi”. Ax? ?i?l?rinqeybd? oldu?unu iddia etdikl?ri Mehdinin m?s?lmanlara he? bir faydas? yoxdur.Bu g?n hans? bir ?i? Mehdiy? tabedir. Hans? bir ?i? ondan ?mr al?b onu icraedir v? onun qada?an etdi-yind?n ??kinir? ?z?nd?n he? bir ?mr v? qada?a g?lm?y?n,?z?n? tabe olunmayan “Mehdi”d?n m?s?lmanlara n? fayda?! ?mamlar?n varl???ndan m?qs?d,?slam? qorumaq v? m?s?lmanlar? islah etm?k-dirs? v? Mehdi bu i?l?ri g?rm?rs?, ozaman onun varl???ndan v? imam?tind?n n? fayda?! B?t?n bu suallar?cavabland?rmaqdan v? bu ??tin v?ziyy?td?n ??xmaqdan ?tr? ?i?l?rd?n bir qismi?zl?rini “?sul?u” adland?raraq dedi: “M?ct?hidl?r Mehdi z?hur ed?n?c?n“Naibul-imam”d?rlar (y?ni: imam?n ?v?zedicisi). Onlar dinin ha-kiml?ridir.?mam?n insanlar aras?nda hakimlik etm?k s?lahiy?tl?ri m?ct?hidl?rin ?lind?dir.M?ct?hidl?rin fikrini r?dd ed?n, Allah?n ?mrini r?dd etmi? v? bel?c? Allahaqar?? k?fr etmi? say?l?r.” (Muh?mm?d Rza ?l-M?z?ff?rin “?qaidul-im?miyy?” v? N?c?fd?elmi h?vz?nin m?dr?s?l?rind? t?dris olunan “?qid?tuna fil-m?ct?-hid” kitab?na(s?h.34) m?raci?t ed? bil?rsiniz. Bu kitab Qum ??h?rind? 2002-ci ild? n??rolunmu?dur).

“Kitabul-K?fi” kitab? ?i? m?zh?binin ?n s?hihv? Qurandan sonra ?n d?y?rli kitab?d?r. Bu kitab bar?d? Nuri ?t-T?b?rsidemi?dir: “?l-K?fi kitab? d?rd kitab aras?nda, g?n??in ulduzlar aras?nda oldu?ukimidir...” (“M?st?dr?kul-v?sail”3/532). ?eyx Mufid deyir: “?l-K?fi, ?i?kitablar?n?n ?n d?y?rlisidir...” (M?q?ddim?t?l-k?fi s?h.26). Feyz ?l-Ka?anideyir: “?l-K?fi, ?i? kitablar?n?n ?n ??r?flisi v? ?n s?hihidir...” (M?q?ddim?t?l-k?fis?h.27). ?i? aliml?rinin etiraf?na g?r? bu kitabda olan 16 min h?disd?n yaln?z 5072-sis?hihdir. Bu is? kitab?n yaln?z 3/1-dir.[20](Bax! “Lulu?tul-b?hreyn” s?h.394, “Kulliyy?tu fi ilmir-rical” s?h.357) Bu, ?i?l?rin?n d?y?rli kitab?n?n hal?d?r. Dig?r kitablar bar?d? art?q siz d???n?n!!!

?i?l?rin ?hli-beyt? nisb?tetdikl?ri yalanlar: ?i?l?r tarix boyunca “?hli-beyt? tabe?ilik” ad? alt?nda onlarayalanlar nisb?t etmi? v? onlar?n ad?ndan h?disl?r uydurmu?dular. Bunu onlar?nkitablar? da isbat edir. Yunus adl? bir ?i? ravisi demi?dir: “?raqa g?lib orada?bu C?f?rin (?mam ?l-B?qirin) ?shab?ndan bir d?st? il?, ?bu Abdullah?n (?mam C?f?rin)?shab?ndan bir ?ox ??xs il? g?r??d?m. Onlardan h?dis dinl?dim v? onlar?n (h?dis)kitablar?n? g?t?rd?m. Sonralar bu kitablar? ?mam ?li ?r-Rzaya g?st?rdim, o is?bu kitablarda olan h?disl?rin ?ks?riyy?tinin ?bu Abdullah?n h?disl?ri oldu?unuinkar etdi...” (?bu C?f?r Muh?mm?d ibn H?s?n ?t-Tusi “?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?rufbi ric?lil-k???i” 3/298. Tehran ?ap?).

?ox q?rib?dir, ?mam C?f?r M?din?d?do?uldu?u, orada ya?ad??? v? el? orada da v?fat etdiyi halda, ondan h?dis r?vay?ted?nl?rin i??risind? M?din? ?hlin? ?ox az rast g?linir. Ondan v? atas?ndan r?vay?ted?nl?rin ?ks?riyy?ti K?f? ?hlidir. K?f? d? ?i?li-yin v? h?dis uydurmaq s?n?tininilk be?iyi say?l?r. El? t?kc? bu fakt, arif olan insana bir ?ox h?qiq?tl?ri b?yanetm?k ???n kifay?t ed?r.

?l-Feyz ibn Muxtar da bundan?ikay?tl?n?r?k ?mam C?f?r? deyir: “Sizin ?i?l?riniz aras?nda olan bu ixtilaf dan?dir? M?n K?f?d? ?i?l?rin m?clisl?rind? otururam v? az qals?n onlar?n h?disl?rin???bh? edir?m.” ?mam is? ona bel? deyir: “Ey Feyz! H?qiq?t?n d? insanlar bizimad?m?zdan yalan dan??ma?a ?ox h?v?slidirl?r.” (“Ricalul-K???i” s?h.347,“Biharul-?nv?r” 2/246). Yen? d? K?f?nin h?dis uyduran s?n?tkarlar?!!!

?mam C?f?r demi?dir: “AllahMu?ir? ibn S?id? l?n?t etsin! O, atam?n ad?ndan h?dis uydururdu..” (“?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?rufbi ric?lil-k???i”3/297).

?i? kitablar?nda r?vay?tolundu?u kimi Mu?ir? ibn S?id ?z? d? bunu etiraf etmi?dir. O, bel? deyir: “ M?n(?hli-beytin ad?ndan) ?ox sayda, t?qrib?n 100min h?dis uydurdum.” (M?m?qani “T?nqihul m?qal fi ilmir-rical” 1/174-175 N?c?f?ap?).

?mam C?f?r demi?dir: “Biz, ?hli-beytdo?ru dan??anlar?q. Ancaq biz, bizim ad?m?zdan yalan dan??an yalan??lardan azadda deyilik. Onlar?n bizim ?z?rimiz? yaxd?qlar? yalanlardan ?tr? insanlar?n n?z?rind?biz? etibar da azal?b...”[21](“Ricalul-k???i” s?h.108).

H?tta ?mam C?f?r demi?dir:“?nsanlar bizd?n bir s?z e?idir-l?r, sonra da o s?z?n ?st?n? onunu qoyurlar.”(“Kit?bul-k?fi” 8/192).

Onlar?n ?mam C?f?rin ba??na g?tirdikl?rim?sib?tl?rin? bir bax?n: “Cahil camaat imam?n ?traf?na y????ar, onun yan?na gir?rv? ordan ??xark?n bel? dey?rdil?r: “Biz? C?f?r ibn Muh?mm?d h?dis r?vay?tetdi”. Bel?c? onun ad?ndan ham?s? yalan v? uydurma olan h?disl?r r?vay?t ed?rl?r.?st?lik d? bu yalan r?vay?tl?r il? insanlardan qazanc qazanar v? onlardan bu r?vay?tl?rinm?qabilin-d? dirh?ml?r alarlar.” (“?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?ruf bi ric?lil-k???i”4/391, “Biharul-?nv?r” 25/302 v? ya 20/302)

?hli-beyt imamlar?n?n ?i?l?rbar?d? dedikl?ri: ?i?liyin ilk be?iyi K?f? say?l?r. T?bii ki, o zaman ?i? dey?rk?nindiki kimi x?susi bir ??kild? formala?m?? ?i? m?zh?bi n?z?rd? tutulmurdu. ?i?dey?rk?n yaln?z v? yaln?z ?hli-beytin t?r?ftarlar? n?z?rd? tutulurdu. ??nki “?i?”s?z? t?r?ftar dem?kdir. Y?ni, o zamanlar “?i?” s?z? ??ri m?nada deyil, l???vi m?nadai?l?nirdi. K?f? ?hli ?linin ?i?si oldu?u kimi, ?am ?hli d? Muaviy?nin ?i?siidi. O zamanlar da yaranm?? bu fikir, y?zill?rl? formala?araq x?susi bir m?zh?bhal?na g?ldi. Ancaq o zamanlar ?hli-beyt imamlar? n? bil?rdi ki, bu “?i?lik-t?r?ftarl?q”fikri ?traf?nda v? bu ad alt?nda, nadan insanlar onlar?n ad?ndan istifad? ed?r?k,Pey??mb?rin yo-lundan t?mam?n uzaq, batil bir m?zh?b quracaqlaq.

?li (radiyallahu anh) ?z ?i?l?ri bar?d? demi?dir: “Eyki?iy? ox?ay?b ki?i olmayanlar! U?aq d???nc?li v? qad?n a??ll?lar! N? yax??olard?, m?n sizi he? g?rm?y?ydim v? tan?mayayd?m. Allaha and olsun ki,pe?man??l?qdan, k?d?rd?n yaxa qurtara bilmir?m. Allah sizi ?ld?rs?n! Q?lbimiirinl? doldurmusunuz, k?ks?m? qeyzl? y?kl?misiniz. M?n? sin? dolusu t?hm?tiqurtum-qurtum uddurmusunuz. M?nim r?yim? m?n? qar?? ?syan etm?kl? v? m?ni aradaqoyub qa?maqla zay etmisiniz...” (“N?hcul-B?la??” s?h.70-71 Beyrut?ap?).

?li (radiyallahu anh)demi?dir: “Sizin n? el? etibar?n?z var ki, adam siz? etibar etsin, n? d? h?rm?t?layiqsiniz ki, qeyr?tiniz ??kilsin. Siz n? yaman ara q?z??d?rans?n?z! Amansizin ?linizd?n! Siz? a?kar bir s?z dey?nd? d?, sirr a?anda da sizd?n ?ziyy?tg?r-d?m. Siz n? adam?n s?sin? s?s ver?n s?mimi dost deyilsiniz, n? d? sirra?anda etibarl? qarda?” (“N?hcul-B?la??” s?h.183).

H?s?n ibn ?li ?z ?i?l?ri bar?d?demi?dir: “Allah and olsun, m?n bu fikird?y?m ki, Muaviy? m?nim ???n bunlardandaha yax??d?r. Bunlar deyirl?r ki, m?nim ?i?l?rimdirl?r, ?zl?rid? m?-nim q?tlimiist?yirl?r ki, mal?ma sahib dursunlar. Allaha and ol-sun ki, yax?? olar ki, m?nMuaviy? il? ?hdi-peyman ba?lay?m, ?z?m? ?l?md?n qurtar?m, ail?min t?hl?k?sizliyinit?min edim, n?inki onlar (?i?l?r) m?ni ?ld?rs?nl?r, n?slim v? ail?m yox olsun.”(T?b?rsi “?l-?hticac” s?h.148).

Musa ibn C?f?r ?z ?i?l?ri bar?d?demi?dir: “M?n ?z ?i?l?rimi ba?qalar? il? m?qayis? ed?nd? onlar? ancaq bo?bo?azg?rd?m, onlar? imtahan etdim, amma m?rt?d g?rd?m.” (Kuleyni“Kitabur-ravda” s?h.107 Hindistan ?ap? v? ya 8/228).

?i? ravil?ri

Birincisi – Yalan?? v? l?n?tl?nmi? ?i?ravil?ri:

1. Cabir ibn Yezid ?l-Cofi: Hurr Amili buravi bar?d? demi?dir: “O, ?mam ?l-B?qird?n 70min, dig?r imamlardan is? 140 minh?dis r?vay?t etmi?dir.” (“V?sailu?-?i?” 20/151 v? ya 30/329).

?mam C?f?rd?n Cabir ?l-Cofininr?vay?t etdiyi h?disl?r bar?-d? soru?ark?n, o demi?dir: “M?n onu atam?n yan?ndayaln?z bir d?f? g?rm???m, m?nim yan?mda is? he? vaxt olmay?b.” (“Ric?lul-K???i”s?h.169, M?m?qani “T?nqihul-m?qal”2/203).

C?f?r ?s-Sadiqin onun bar?sind?dediyi bu s?z?n? baxmaya-raq, ?i? alimi Xoi Cabir ?l-Cofini siqa (do?rucul)ravi saym??, imam?n s?z? bar?d? is? bel? demi?dir: “?mam?n bu s?z?n? t?qiy-y?y?aid etm?k lab?dd?r.”[22](y?ni: imam bunu t?qiyy? il? demi?dir) (?bul-Qasim ?l-Xoi “Muc?mu ric?lil-h?dis”4/25).

Ey Xoi! C?f?r n? ???n t?qiyy?etsin? N?d?n ??kinirdi? Ax? ona bu sual? ver?n m?hz ?z ?i?si Zurar? olmu?du. M?g?rimam ?z ?i?sind?n qorxur v? ?z ?i?sini aldad?r?

Ha?im M?ruf ?l-H?seyni d? bunut?kzib ed?r?k demi?dir: “Cabir ?l-Cofi rical kitablar?nda[23]?ks?r aliml?r t?r?find?n yalan??l?qda ittiham olunmu? bir ravidir.” (“?l-Mouduatfil-?s?ri v?l ?xb?r” s?h.234).

Onun yalan?? bir ravi oldu?unu?hli-s?nn?t imamlar? da b?yan etmi?dir. Bel?ki, K?f?nin imam? v? nuru olan ?buH?nif? (rahim?hullah) K?f?nin h?dis uyduran s?n?tkar? bar?d? demi?dir: “Cabir ?l-Cofid?ndaha yalan?? birini g?rm?dim.” (Tirmizi “?l-?l?l”, Uqeyli “?d-Duaf?ul-k?bir”1/196).

2. Zurar? ibn ?yun: ?bul-Qasim ?l-Xoi onun bar?sind? demi?dir: “Z?rar?nin r?vay?tl?ri2490-a yax?nd?r...” (?bul-Qasim ?l-Xoi“Muc?mu ric?lil-h?dis” 7/249). Bu h?disl?rd?n 1626-s? Kutubul-?rba`dad?r (d?rd m?t?b?r kitabda).

?i? alimi N?ca?i onu t?rifl?y?r?kdeyir: “Zurar? ibn ?yun ?z zaman?nda ?i?l?rin ?eyxi, onlar?n ?n q?dim olan?, f?qihv? m?t?k?llimi idi.” (Ricalun-N?ca?i s?h.175).

Seyyid B?hrul-ulum demi?dir:“?yun ail?si K?f?d? ?hli-beyt ?i?l?rinin ?n b?y?y? idi.” (“?l-F?vaidur-ric?liyy?”1/222).

Ancaq ?mam C?f?r onun haqq?ndadel? demi?dir: “?yun ail?sinin uydurmalar?ndan olan ?ey, m?nim v? atam?n dinind?ndeyil.” (Ricalul-K???i s?h.137).

H?m?inin imam onu l?n?tl?mi?dir.(“?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?ruf bi ric?lil-k???i” 2/229).

?mam C?f?r dostlar?n?n birind?nsoru?ur: “Z?rar? il? n? vaxt g?r??m?s?n?” O da ne?? g?nd?r onu g?rm?diyinideyir. Sonra imam ona deyir: “??in olmas?n, x?st?l?nibs? yan?na getm? v? ?l?bs?c?naz?sind? i?tirak etm?!” O, imam?n s?z?nd?n t??cc?bl?-n?r?k soru?ur: “Z?rar?nin?”?mam is? cavab?nda bel? deyir: “B?li, Z?rar? y?hudil?rd?n, xristianlardan v?“Allah ?? n?f?rd?n ???nc?-s?d?r” dey?nl?rd?n d? pis adamd?r.” (Ricalul-K???i s?h.142,“?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?ruf bi ric?lil-k???i” 2/237)

?i? aliml?rind?n bir ?oxsuiddia etmi?dir ki, ?mam C?f?rin onun bar?sind? dediyi xo?ag?lm?z s?zl?ri t?qiyy??sas?nda deyil-mi? s?zl?rind?ndir. Yax??, bir anl?q el? f?rz ed?k ki, imam bus?zl?ri t?qiyy? ?sas?nda deyib. B?s siz, ?mam C?f?ri yalanlayan, onun s?z?n?muxalif olan, ona iftira yaxan, imam?n elmin? ??kk ed?n, ?z r?yi il?halal-haram h?km? ver?n v? Musa ibn C?f?rin imaml???na ??kk ed?n k?si adil bir??xs saya bil?rsiniz? ?slind? siz, bel? bir ??xsi n?inki adil, he? m?s?lman dasaymazs?n?z. M?dafi? etm?y? ?al??d???n?z Z?rar? ibn ?yun is? yuxar?da qeydetdiyim x?susiyy?tl?ri ?z?nd? c?m etmi? nadan v? K?f?nin h?dis qura?d?ran s?n?tkarlar?ndanbiri idi. (Bax! Ricalul-K???i s?h.138, “?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?ruf bi ric?lil-k???i”2/234-235, 236)

3. ?bu B?sir Leys ibn ?l-Buxt?ri: Kutubul-?rba`ada onun ?l-B?qir v? ?s-Sadiqd?nr?vay?t etdikl?ri h?disl?rinin say? 2110-dur.?hli-Beyt t?r?find?n t?n edilmi? yalan?? bir ravidir. (Ric?lul-K???i s?h.152)

Ha?im Maruf ?l-H?seyni onunbar?sind? demi?dir: “?bu B?sir k?ny?si il? tan?nan d?rd ?i? ravisi var: ?bu B?sirAbdullah ibn Muh?mm?d, ?bu B?sir Aliyy?, ?bu B?sir Leys ibn ?l-Buxt?ri v? ?bu B?sirY?hya ibn ?bil-Qasim. Onlar?n ham?s? ittiham olun-mu? ravil?rdir. Onlar?n i??risind??n yax??s? ?bu B?sr ?l-Buxt?ri-dir. Ancaq onu da bir qism alim siqa (do?rucul)saym??d?r. Bir qismi is? ona t?n etmi? v? ?qid?sinin xarab oldu?unu b?yanetmi?dil?r.” ( “?l-Mouduat fil-?s?ri v?l ?xb?r” s?h.233)

?i? aliml?ri onu m?dafi? etm?kd?n?tr? deyirl?r ki, Onun dinin? v? etiqad?na t?n edilmi?dir, r?vay?t etdikl?ri h?disl?rin?yox. Sa?lam etiqadl? olmasa da h?disl?rini q?bul edir v? onu siqa ravi say?r?q.(?bn Mutahhar ?l-Hilli “?r-Rical” s?h.137)

?ox q?rib?dir ki, ?i?l?r Musaibn C?f?rin imam?tini q?bul etm?y?n v? onu elmsiz sayan ?bu B?sirin r?vay?tl?riniq?bul edirl?r. (Ricalul-K???i s?h.154)

4. Muh?mm?d ibn Sinan: Kutubul-?rba`ada ondan r?vay?t olunmu? h?disl?rininsay? 662-dir. Hurr Amili onun bar?sind?demi?dir: “Mufid onu siqa (do?rucul) saym??, K???i d? onun bar?sind? t?rif?layiqs?zl?r n?ql etmi?dir ki, bu da onun siqa bir ravi oldu?una d?lal?t edir. Amma N?ca?iv? ?eyx Tusi onu siqa ravi saymam??d?r...” (“V?sailu?-?i?” 30/473)

?i? aliml?ri onu nec? siqaravi saya bil?rl?r ki, Muh?mm?d ibn Sinan ?z? ?l?m?nd?n qabaq etiraf etmi?dirki, o r?vay?t etdiyi h?disl?rin he? birisini imamlardan e?itm?yib. (“?xtiyaru m?rif?tur-ric?lil-m?rufbi ric?lil-k???i”6/557)

Bu s?b?bd?n d? ?l-F?zl ?bn?azan demi?dir ki, Muh?mm?d ibn Sinan?n h?disl?rini r?vay?t etm?k halal deyil.(“?l-Mouduat fil-?s?ri v?l ?xb?r” s?h.219)

5. Muh?mm?d ibn ?li ibn Bilal: Kutubul-?rba`ada ondan r?vay?t olunmu? h?disl?rininsay? 400-d?r. M?lundur (y?ni: ?hli-beytt?r?find?n l?n?tl?nmi?dir.) (Ricalul-Hilli s?h.274).

6. S?hl ibn Ziyad: Kutubul-?rba`ada ondan r?vay?t olunmu? h?disl?rinin say? 1758-dir. N?ca?i ?z rical?nda onun bar?sind?demi?dir: “H?disd? z?ifdir, ona g?v?nm?k olmaz...” (Ricalun-N?ca?i s?h.185)

?adairi onun bar?sind?demi?dir: “Dini v? r?vay?tl?ri xarab olan, ?ox z?if bir ravidir.” (Ric?lul-?adairis?h.67 Seyyid Muh?mm?d Rza ?l-H?seyninin t?hqiqi il?)

7. Safvan ibn Y?hya: Kutubul-?rba`ada ondan r?vay?t olunmu? h?disl?rinin say? 933-d?r. Yalan?? v? l?n?tl?nmi? birravidir. (Ricalul-K???i s?h.553, M?m?qani “T?nqihul-m?qal” 2/100)

8. Abdurr?hman ibn ?l-H?ccac: 419 h?dis r?vay?t etmi? bu ?i? ravisi, imamlar t?r?find?nl?n?tl?nmi? bir ravidir. (Ricalul-Xoi 15/132 v? 21/37)

9. ?li ibn ?bi H?mz?: 499 h?dis r?vay?t etmi? bu ?i? ravisi, l?n?tl?nmi?dir.(Ricalul-Hilli s?h.232)

X?las?, bu c?r yalan?? v? ?hli-beyt t?r?find?nl?n?tl?nmi? ?i? ravil?ri h?dd?n art?q ?oxdur. Bu ravil?rd?n b?zil?rinin ad?n?qeyd edir?m: Yunus ibn Zabyan (Ric?lul-Xoi21/204), Muh?mm?d ibn Musa(Ricalul-Xoi 18/301), Yunus ibn Abdurr?hman?l-Qummi (Ric?lul-K???i s?h.544), Muf?dd?libn ?m?r (Ric?lul-K???i s?h.390), ?hm?dibn Hilal (Ricalul-Hilli s?h.274), ?shaqibn Muh?mm?d (Ricalu ?bn Davud s?h.425), Salih ibn Uqb? (Ricalul-Hilli s?h.230), ?li ibn ?hm?d ?l-Kufi (Ricalul-Hillis?h.233), Abdullah ibn Abdurr?hman (Ric?lul-?adairi s?h.76-77), ?bul-Abbas (Ric?lu ?bn Davud s?h.567), Muh?mm?d ibn Musa ibn ?sa (Ric?lu ?bn Davud s?h.511) v?.s. ?i? m?zh?binin ?n m?t?b?rd?rd h?dis kitab?nda m?lun (y?ni imamlar t?r?find?n l?n?l?n?tl?nmi?) ravil?r t?r?find?n5765, k?zzab (y?ni yalan??) ravil?rt?r?find?n is? 5654 h?dis r?vay?tolunmu?dur. Bunun c?mi; 11419 h?disedir. Dem?li, Kutubul-?rba`ada olan 44min h?disd?n 11419-u m?lun v? k?zzabravil?rin uydurmas?d?r.

?kincisi – Vaqifi olan ?i? ravil?ri: Bunlar, Musa ?l-Kaz?m?n imam?ti?z?rind? duran v? sonrak? imamlar?n imam?tini q?bul etm?y?nl?rdir. Kutubul-?rba`adaVaqifi ?i?l?rind?n r?vay?t olunmu? h?disl?rin say? 2198-dir. ?i? aliml?rinin ?ks?riyy?ti Vaqifi ravil?r? etimad g?st?rmi?v? onlar?n r?vay?tl?rini q?bul etmi?l?r. ?ox q?rib?dir!!! Ax? ?i?l?rin “m?sum”lardann?ql etdikl?ri h?disl?r? ?sas?n v? onlar?n bir ?ox aliml?rinin etiraf?na g?r?on iki imamdan birini inkar ed?n kafir say?l?r. (Bax! Ricalul-K???i s?h.456)

?i?l?rin dahi alimi M?m?qanidemi?dir: “H?disl?rd?n bel? n?tic? ??x?r ki, on iki imam?? olmayan h?r bir k?saxir?td? kafir v? m??rik h?km?nd?dir.” (“T?nqihul-m?qal” 1/207).

???nc?s? – ?ftahi olan ?i? ravil?ri: Bunlar, Musa ibn C?f?rin imam?tini r?dd edib Abdullah ibn C?f?r ?s-Sadiqinimam?tini q?bul ed?nl?rdir. (Ricalul-K???i s?h.219) Bunlara ?l-F?thiyy? d?deyilmi?dir. Kutubul-?rba`ada F?thi ?i?l?rind?n r?va-y?t olunmu? h?disl?rinsay? 4705-dir. ?i? aliml?ri F?thiravil?r? v? onlar?n r?vay?tl?rin? etimad g?st?rmi?l?r. ?ox q?rib?dir, ?i?l?rMusa ibn C?f?rin v? onun ?vladlar?n?n imam?tini q?bul etm?y?n F?thil?r? nec?g?v?nirl?r, onlar?n r?vay?tl?rini nec? q?bul edirl?r? Bu yerd? maraql? bir sualortaya ??x?r: ?i?l?rin iddia etdikl?rikimi “on iki imam??l?q” ?qid?si Pey??mb?rd?n v? ?hli-beytd?n g?l?n bir ?qid?idis?, C?f?r v? dig?rl?ri ?zl?rinin ilahi imam olduqlar?n? ir?li s?r?rd?l?rs?,n? ???n ?i?l?r imamlar?n say? v? onlar?n t?yini bar?sind? ixtilafa d???b, y?z?yax?n firq?y? ayr?ld?lar??? (Bu firq?l?r bar?sind? m?lumat almaq ist?y?n,?i? alimi Novb?xtinin “Fir?qu?-?i?” kitab?na m?raci?t ed? bil?r.)

S?hab?l?r (?i?l?rin z?nninc?)Pey??mb?rin v?fat?ndan sonra xilaf?ti ?liy? verm?dikl?ri v? ?lini xilaf?t?layiq bilm?dikl?ri ???n, ?i?l?r onlara etimad g?st?rmir v? onlar?n r?vay?tl?riniq?bul etmirl?r. B?s n? ???n ?i?l?r, ?mam C?f?rin v?fat?ndan sonra ima-m?ti Musaibn C?f?r ???n layiq bilm?y?n F?thil?r? etimad g?st?rir v? onlar?n r?vay?tl?riniq?bul edirl?r? M?g?r, ?linin imam?ti il? Musan?n imam?ti aras?nda f?rq var? T??cc?bl?d?r,el? deyilmi?!

D?rd?nc?s? – N?vusi olan ?i? ravil?ri: Bunlar, C?f?r ibn Muh?mm?d ?lm?yib, o sa?d?r v? g?zl?nil?n Mehdiodur, dey?n ?i?l?rdir. (C?f?r S?bhani “Kulliy?tu fi ilmir-rical” s?h.408-409, ?l-Qummi“?l-M?qal?t” s?h.80, Novb?xti “Fir?qu?-?i?” s?h.67) Kutubul-?rba`ada N?vusi ?i?l?rind?nr?vay?t olunmu? h?disl?rin say? 663-d?r.

Be?incisi – ??rabxor ?i? ravil?ri:

1. Ouf ?l-Uqeyli: K???i onun bar?sind? bel? n?ql edir: “??rab i??n idi, ancaq h?disl?rie?itdiyi kimi n?ql edirdi.” (Ricalul-K???i s?h.90, “Muc?mu ric?lil-h?dis”11/160)

2. Muh?mm?d ibn ?bi Abbad: Xoi onun bar?sind? demi?-dir: “H?dis r?vay?tiv? ??rab i?m?yi il? m?h?urla?m??d?r.” (“Muc?-mu ric?lil-h?dis” 15/278)

3. ?bu H?mz? Sabit ibn Dinar: Abdulh?seyn ?l-Mus?vi “?l-M?raci?t”kitab?nda onun bar?sind? demi?dir: “?bu H?mz? ibn Dinar, bizim g?lib-ke?mi?salehl?rimizin ?n g?v?nilir v? ?n bilikli olanlar?ndand?r. O elmini ?? imamdan;?s-Sadiqd?n, ?l-B?qird?n v? Zeynulabidind?n alm??d?r...” (?l-M?raci?t s?h. 309)

?li ibn H?s?n ibn F?ddal onunbar?sind? demi?dir: “?bu H?mz? ??rab i??nin biri idi.” (“T?nqihul-M?qal” 1/191,Xoi “Muc?mu ric?lil-h?dis”3/389)

Kutubul-?rba`a da bu ??rabxor ravid?n 326 h?dis r?vay?t olunmu?dur. ?i?ninb?t?n aliml?ri bu ??r?bxoru etibarl? v? d?y?rli ravi saym??d?lar. Onlar bu ??rabxorag?v?ndikl?ri v? onu sevdik-l?ri halda, canlar?n? v? mallar?n? ?slam u?runda f?daed?n s?hab?l?r? nifr?t edir v? onlar? s?y?rl?r. Onu m?dh ed?n ?i? kitab-lar?:Tusi “?l-Fihrist” s?h.70, ?rd?bili “C?miur-ruvat”1/134, Rica-lul-K???i s?h.176,Hurr Amili “V?sailu?-?i?”20/149, Abbas ?l-Qummi “?l-Kun? v?l-?lqab” 1/118, M?m?qani“T?nqihul-m?qal”1/189, Ric?lul-Hilli s?h.59 v?.s.

4. Abdullah ibn ?bi Yafur: Bu ??r?bxor ravi d? dig?r h?mkarlar? kimi ?i?l?rin?n d?y?rli ravil?rind?n say?l?r. ?i?l?r ?mam C?f?rin onun haqq?nda bel?dediyini r?vay?t edirl?r: “Bir n?f?rd?n – Abdullah ibn ?bi Yafurdan ba?qa m?nims?z?m? q?bul edib m?n? ita?t ed?n olmad?...” (Ricalul-K???i s?h.215, T?nqihul-m?qal2/166, C?miur-ruvat 1/467)

Ey ?i?l?r! Harada qald? sizin a??z dolusu iddialar?n?z? Haradad?r C?f?riniddia etdiyiniz y?zminl?rl? sadiq t?l?b?si? Haradad?r sizin imama tabe olanke?mi? salehl?riniz? ?mam?n s?z?n? dinl?yib, ona ita?t ed?n bir ?i?niz tap?ld?,o da ??rabxor ??xd?. Onun ??rabxor oldu?unu isbat ed?n ?i?nin rical kitablar?:Ricalul-K???i s?h.214, T?nqihul-m?qal 2/166, Muc?mu ric?lil-h?dis 10/98.

Kutubul-?rba`ada bu c?r ravil?rd?n r?vay?tolunmu? h?dis-l?rin say? 398-dir.G?r?n, ?hli-beytin h?disl?rini kiml?r r?vay?t edib!

Alt?nc?s? – M??hul ?i? ravil?ri: B?t?n bu q?rib? ravil?rd?n ?lav? ?i? kitablar?nda, ad? zikr olunmayanv? kimliyi d? bilin-m?y?n nam?lum ravil?rd?n ?ox sayda h?disl?r r?vay?t olun-mu?dur.M?s?l?n:

“B?zi k?f?lil?rd?n n?qlolundu?una g?r?...” (Usulu-K?fi 2/352);

“B?zi iraql?lardan n?qlolundu?una g?r?...” (Usulu-K?fi 2/78);

“Bizim m?zh?bd?n olan b?zi k?sl?rd?n...”(Usulu-K?fi 2/13);

“Filank?sd?n n?ql olundu?unag?r?...” (Usulu-K?fi 1/86);

“Bir ki?id?n n?ql olundu?unag?r?...” v?.s.

H?dis elmind? bu c?r r?vay?tl?rm?qbul say?lm?r. ??nki bilinmir ki, o k?f?liv? ya o iraql? kimdir? O filank?s v? ya o bir ki?i kimdir? B?lk? o h?dis uyduran olub v? ya l?n?tl?nmi? birravi olub v? ya he? bel? bir ??xs ?mumiyy?tl? olmay?b. H?disl?rin m?qbulsay?lmas? ???n o h?disi r?vay?t ed?n ravil?rin kimliyi m?tl?q bilinm?lidir.Buna g?r? ?slam dinind? h?disl?rin s?hih-z?ifliyini bir-birind?n ay?rd ed?n h?dis elmi vard?r. (Bu bar?d? n?vb?ti b?l?ml?rd? ?trafl? m?lumat veril?c?kdir.)

?i? m?zh?binin ?n g?cl? h?diskitab? ?l-K?finin dem?k olar ki, yar?s? bu c?r m??hul ravil?rin h?disl?ri il?doludur.

1. S?n?dind? “Bir ki?id?n r?vay?t olundu ki,..” ibar?si olan h?disl?r: ?i?kitablar?nda b? c?r s?n?dl? r?vay?t olunmu? h?disl?r 1508 ?d?ddir. T?kc? Kitabul-k?fi d? bu c?r s?n?dl? 209 h?dis n?ql olunmu?dur.

2. S?n?dind? “Bunu n?ql ed?nbirind?n...” ibar?si olan h?disl?r: ?i? kitablar?nda b? c?r s?n?dl? r?vay?tolunmu? h?disl?r 1446 ?d?ddir. T?kc?Kitabul-k?fi d? bu c?r s?n?dl? 255 h?disn?ql olunmu?dur.

3. S?n?dind? “Biz? bir d?st?adam x?b?r verdi ki,..” ibar?si olan h?disl?r: ?i? kitablar?nda b? c?r s?n?dl? r?vay?tolunmu? h?disl?r 343 ?d?ddir.

4. S?n?dind? “Onun b?zidostlar?ndan n?ql olundu ki,..” ibar?si olan h?disl?r: ?i? kitablar?nda b? c?r s?n?dl?r?vay?t olunmu? h?disl?r 1310 ?d?ddir.T?kc? Kitabul-k?fi d? bu c?r s?n?dl? 330h?dis n?ql olunmu?dur.

5. S?n?dind? “bir ne?? n?f?rd?nn?ql olundu?una g?r?...” ibar?si olan h?disl?r: ?i? kitablar?nda b? c?r s?n?dl?r?vay?t olunmu? h?disl?r 457 ?d?ddir.T?kc? Kitabul-k?fi d? bu c?r s?n?dl? 117h?dis n?ql olunmu?dur. ?n?allah ?i?nin h?dis kitab-lar?n? a??b orada olan h?disl?rins?n?din? n?z?r yetir?n h?r k?s, m?nim bu yazd?qlar?m?n h?qiq?t oldu?unu m?tl?qg?r?c?kdir.

?i?l?r, daima S?Q?LEYN h?disinid?lil g?tir?r?k m?zh?bl?-rinin ?hli-beyt m?zh?bi oldu?unu ir?li s?r?rl?r. Dinl?rini?hli-beyt vasit?si il? ?yr?ndikl?rini iddia edirl?r. Budurmu ?hli-beytin m?z-h?bi?Siz dininizi ?hli-beytd?n yox, yalan??, l?n?tl?nmi?, ??rabxor v? kimliyi bilinm?y?nnam?lum insanlardan, ?hli-beyt ad?ndan h?disl?r uyduran ??xsl?rd?ng?t?rm?s?n?z.

N? ???n ?linizd? ?hli-beytd?nolan bir s?hih kitab?n?z yoxdur?

N? ???n C?f?r v? onun t?l?b?l?ribir d?n? d? olsa h?dis v? ya fiqh kitab? q?l?m? almay?blar?

?ddia etdiyiniz Mehdi uzunm?dd?t ki?ik “qeyb?t d?vr?nd?” olark?n,n? ???n ?z ?i?l?ri ???n bir kitab yazmad??

Onunla eyni d?vrd? ya?am??Kuleyni ?hli-beytin ad?ndan h?disl?ri bir kitab?n i??risin? toplad??? halda, n????n bu i?i Mehdi etm?di? M?g?r, dininizi qorumaq Kuleyniy? qal?b?

Siz? g?r? dini b?t?nn?qsanlardan qorumaq ???n m?sum imam?n varl???na ehtiyac yoxdurmu?

B?s n? ???n onlar ?z s?zl?rininn?qlini m?sum olmayan ravil?r?, yalan?? v? ??rabxor insanlara h?val? etdil?r?

N? ???n onlar dinin ?hkamlar?n?toplama?? Kuleyni, Qummi, Tusi, M?clisi kimi x?ta ed? bil?n v? m?sum olmayan b???r?tap??r-d?lar?

?g?r dininizin b?t?n ?hkamlar?n?m?sum olmayanlar?n vasit?si il? ?yr?n?c?kdinizs?, m?sumlara n? ehtiyac var idi?

N? ???n m?sum olmayanXomeynini, Sistanini t?qlid edir-siniz?

M?sum olmayan? t?qlid ed?c?kdinizs?,n? ???n m?sum imama tabe olmaq vacibdir, deyirsiniz?

Haradad?r Fatim?nin m?sh?fi?

Haradad?r ?linin t?rtib etdiyiQuran? – Mehdid?? B?s Mehdiniz haradad?r? – Qeybd?? B?s n? vaxt g?l?c?k? – Bilmirsiniz?

S?bh?nallah!!! ?linizd? iddia etdiyiniz Fatim?nin M?sh?fi yoxdur. Mehdiniz d?yoxdur. C?f?rin fiqhi d? yoxdur. B?s n?yiniz var???.. Yalanlarla dolu bo?iddialar?n?zdan ba?qa he? n?!!!

Yeddincisi – Uzunqulaq ravil?r: “Usulu-k?fi” d? olan bu h?dis?diqq?t yetirin!

Pey??mb?rin (sall?llahu aleyhiv? s?ll?m) uzunqula?? Ufeyr ona deyir: “Atam-anams?n? f?da olsun, ey Pey??mb?r! Atam m?n?dedi, o da ?z atas?ndan r?vay?t etdi, o da babas?ndan, o da ?z atas?ndan e?itdiki, o, Nuh pey??mb?r il? birlikd? g?mid? idi. Nuh ?lini onun belin? ??kib,dedi: Bu uzunqula??n z?rriyy?tind?n bir uzunqulaq g?l?c?k, sonuncu pey??mb?ronu min?c?k...” ( “Usulu-K?fi 1/

[hon]

abuzeyd-selefi@mail.ru

Изменено 11 декабря, 2011 пользователем hon

[Malik Eshter]

?i? m?zh?bind? t?fsir?il?rin pad?ah? K?leyninin m??llimi. ?l-Qummi. ???? ?? ?? ??? ???? ?? ???? ???? ??? ???? : ???? ??? ??? ????? ????? ?????? ???????? ?????? ?? ?????? ??????? ?????. ?? ????? 110 . ???? ??? ??? ???? ?????? ??? ????? : ??? ??? ?????? ???? ???????? ?????? ??????? ?? ??? ????? ?????? ? ???? ?? : ???? ???? ?? ??? ???? ????? ???? : ???? ???? : ???? ??? ???? ????? ????? ??? ??? ??? ???? ??? ?? ??? ????? ?????? ???????? ?????? ?? ?????? ??????? ????? -(Quranda) Allah?n nazil etdiyi (ay?l?rin) ?ksi olan (ay?l?r?) g?linc? o da onun bu s?z?d?r.Siz insanlar ???n ??xar?lm?? ?n xeyrli ?mm?tsiniz yax??l?q? ?mr edib m?nk?r ?m?ll?ri qadaqan edirsiniz.v? Allaha iman edirsiniz.(Ali ?mran 110).?bu Abdullah (?mam Caf?r Sadiq) bu ay?ni oxuyana dedi:?mr ?l-m?m?n? v? H?s?n v? H?seyni ?ld?r?nl?r ?n xeyrli ?mm?tdirl?rmi?Ondan soru?uldu ki b?s bu ay? nec? nazil olub ey peyq?mb?r ?vlad?? (?mam) dedi:Ay? yaln?z bel? nazil olub----Siz insanlar ???n ??xar?lm?? ?n xeyrli ?mamlars?n?z-----. M?g?r g?rm?rs?nmi ki Allah onlar? ay?nin sonunda xeyri ?mr edib ??ri qadaqan ed?r?k Allaha iman ed?nl?r s?z? il? t?rfil?yir?

S?hb?t hans? Qummid?n onun hans? t?fsir ?s?rind?n gedir z?hm?t olmasa cildin v? shif?sini yaz?n v? ss?lka verin.