məsumlar a.s-ın səhabələri r.a-ın yazdıqları rical kitabları

[navasibdestroyer]

Bismillahir Rəhmanir Rəhim
Əlhəmdulillahi Rəbbil aləmin
Allahummə səlli ələ Muhəmmədin və al-i Muhəmməd

 

keçən yazımızda məsumlar a.s bizlərə hədisi danışdıqları və bizə hədisləri yazmağı əmr etdikləri kimi hədislərin doğrusunu səhvindən ayırmaq üçün qaydalar da öyrətmişdirlər. həmçinin, məsumlar a.s-ın səhabələri olan ilk İslam/şiə alimləri də elə o dövrlərdən bu yana hədisləri ayırd etmək üçün cəh etmiş, rical, dirayə, təbəqat, hədis ixtilafı və bu kimi müxtəlif sahələrdə kitablar yazmışdırlar. inşaAllah bu mövzuda məsumlar a.s-ın dövründən Kəşşi, Nəcaşi və Tusi r.a dövrünə qədər yazılmış rical kitabları haqqında məlumat verməyə çalışacağıq.

Изменено 13 ноября, 2013 пользователем navasibdestroyer

[navasibdestroyer]

İslam tarixində yazılmış ilk rical kitabı:

1. Übeydullah b. Əbu Rafi r.a-ın bioqrafiyası: bu şəxs Möminlərin Əmiri (imam Əli a.s)-ın səhabələrindən və həzrətin katibi idi. Hz. Muhəmməd ət-Təqi və Hz. Əli ən-Nəqi a.s-ın əshabından olan hədis və rical alimi Bərqi r.a özünün rical kitabında onun haqqında deyir:
 

و من خواص أصحاب أمير المؤمنين عليه السلام من مضره :
Mudar (qəbiləsin)-dən olan Möminlərin Əmiri (imam Əli a.s)-ın xas səhabələri.

عبيد الله بن أبي رافع :  كاتب علي عليه السلام.
Əli a.s-ın katibi Ubeydullah b. Əbu Rafi.

Bərqi r.a, "Rical", səhifə 4

həmçinin, şeyx Tusi r.a da "rical" kitablarında onun imam Əli a.s-ın səhabəsi olduğunu qeyd etmiş və imamın katibi olduğunu bildirmişdir. Şeyx Tusi r.a "Fihrist" kitabında isə onun haqqında deyir:
 

عبيد الله بن أبي رافع  رضي الله عنه كاتب أمير المؤمنين عليه السلام
Ubeydullah b. Əbu Rafi r.a, Möminlərin Əmiri (imam Əli a.s)-ın katibidir.

Şeyx Tusi r.a, "Fihrist", səhifə 107, 456-cı ravi

deməli, buraya qədər əldə etdik ki, bu şəxs Hz. Əli a.s səhabəsi və katibidir. Bərqi r.a onun Əli a.s-ın xas səhabələrindən olduğunu deyib, Şeyx Tusi r.a haqqında "radiallahu anh" ifadəsi gətirib. Bərqi və Tusi r.a-ın bu ifadələri onun fəzilətli və siqa (güvənilir) bir şəxs olduğuna dəlalət edir.

nasibi rical alimləri də bu Ubeydullah b. Əbu Rafi r.a-ın siqa (güvənilir) və Əli a.s-ın katibi olduğunu təsdiq etmişdirlər (bax: Bağdadi, "Tarixi Bağdad", 10/304, 5453-cü ravi; ibni Hibban, "əs-Siqat", 5/68, 3893-cü ravi).

2. Ubeydullah b. Əbu Rafi r.a-ın kitabları: Ubeydullah r.a-ın 2 kitabı vardır. bunlardan biri fiqh digər isə rical kitabıdır. fiqh kitabının adı "Möminlərin Əmiri a.s-ın qəzavətləri (hökmləri)", rical kitabının adı isə "səhabələrdən r.a Mömilərin Əmiri a.s ilə birlikdə Cəməl, Sıffın və Nəhrəvana şahid olanlar" şəklindədir. Şeyx Tusi r.a "Fihrist" kitabında Ubeydullah b. Əbu rafi r.a-ın bioqrafiyasında deyir:
 

له كتاب قضاياأمير المؤمنين عليه السلام، أخبرنا به أحمد بن عبدون عن أبي بكر الدوري عن أبي الحسن محمد بن جعفر بن محمد بن الحسين بن جعفر بن الحسن بن الحسن بن علي بن أبي طالب عليه السلام قال حدثنا أبي، قال حدثنا أحمد بن عبد المنعم العيني، قال حدثنا الحسن بن محمد بن محمد الحسين البجلي، قال حدثنا علي بن محمد بن القاسم الكندي عن محمد بن عبيد الله بن أبي رافع عن أبيه عن جده عن أمير المؤمنين عليه السلام و ذكر الكتاب بطوله، و له كتاب تسمية من شهد مع أمير المؤمنين عليه السلام الجمل و صفين و النهروان من الصحابة رضي الله عنهم، رويناه بالإسناد عن الدوري عن أبي الحسين زيد بن محمد الكوفي عن أحمد بن موسى بن إسحاق، قال حدثنا ضرار بن ضرد عن علي بن هاشم بن البريد عن محمد بن عبيد الله بن أبي رافع عن عون بن عبيد الله عن أبيه، و كان كاتب أمير المؤمنين عليه السلام
onun "Möminlərin Əmiri a.s-ın qəzavətləri (hökmləri)" kitabı vardır. bu kitabı ibni Abdun mənə Əbu Bəkir əd-Darəvidən, o Əbul Həsəndən, o atasından, o Əhməd b. Əbdülnaimdən, o Həsən əl-Bəcəlidən, o Əli əl-Kindidən, o Muhəmməd b. Ubeydullahdan, o atasından, o babasından, o da Möminlərin Əmiri a.s-dan nəql etdi və kitabı zikr etdi. və həmçinin onun "səhabələrdən r.a Mömilərin Əmiri a.s ilə birlikdə Cəməl, Sıffın və Nəhrəvana şahid olanlar" adlı kitabı vardır..............

Şeyx Tusi r.a, "Fihrist", səhifə 107, 456-cı ravi

 

həmçinin, nasibi rical alimləri də belə bir kitabın olduğunu təsdiqləmiş və hətta öz rical kitablarında bəzən ondan məlumat nəql etmişdirlər. məsələn, nasibi hədis alimlərindən Təbərani "Mucəm əl-Kəbir", 2/259; ibni Əsir "Əsədul Ğabə", 1/266-da Cabir b. Ənəs haqqında məlumatı Ubeydullah b. Əbu Rafi r.a-ın kitabından nəql etmişdir.

vəlhəmdulillahi Rabbil aləmin.

Изменено 13 ноября, 2013 пользователем navasibdestroyer