Xaliqa Ithafen

[Arastun]

ALLAH – Sexavetin ve Sedaqetin,Edaletin

ve Heqiqetin ele bir sherafetli

nezaretcisi ve acaridir ki,ONUN

sirrini derk elemek,acari acib

baqlamaq hec bir insan ovladina

nesib olmayib,ola da bilmez.

Zardusht Peyqember.

XALIQE ITHAFEN

Yeri, goyu-Sen Ey Ulu Yaradan,

Serrast deqiqlikle qurub yaratdin.

Kosmik dunyalara goyde haradan,

Hereket vererek nece firlatdin.

Ilahi hokmunle her bir ulduza,

Duzgun mekan verib,semaya ekdin,

Sanki benzederek parlayan buza,

Geceler fezaya yarashiq cekdin.

Yerde yashayishi qurmaqdan otru,

Guneshi,hem ayi yoxdan yaratdin.

Yerin orbitasin almaqdan otru,

Qunesh sistemine Yeri de qatdin.

Gunesh shuasini yuksek shovq ile,

Aya tushlayaraq rengin aqartdin.

Ayin ishiqiyla daha zovq ile,

Gece qaranliqin yerde azaltdin.

Insani dunyaya getirmek ucun,

Havani,denizi,daqi yaratdin.

Qidani onlara yetirmek ucun,

Heyvani,mesheni,baqi yaratdin.

Dedin:-“Ey insanlar ozunuz kimi,

Qoruyun havani,sevin torpaqi.

Siza eziz olan gozunuz kimi,

Hivz edin sulari,yashil otlaqi.

Yemekden oteri ne yaratdimsa,

Ananin sudutek halaldir size.

Lazim olanlari Yere atdimsa,

Demek meqbul bildim yemeyinize.

Feqet heddin ashib,bolluca yemek,

Beden orqanina zereri coxdur.

Olcunu pozaraq coxlu su icmek,

Ziyani boyukdur,xeyiri yoxdur.

Yaqli et xoreyin Yer kuresinin,

Soyuq vaxtinda ye,istilikde yox.

Her kes teyin etsin oz me`desinin,

Saqlam vaxti yesin,xestelikde yox.

Avesta-dan

Insan niye geldi afet dunyaya,

Bunu senden bashqa soyleyen olmaz.

Ruhu terk olunur rahat dunyaya,

Yene insane onu anlaya bilmez.

Kosmik dunyalarda,sonsuz alemde,

Canli yashayishdan yaza bilmerem.

Yer ekizlerinin coxun bilsem de,

Onlarin sirrini yoza bilmerem.

Allah heqiqetdir,heqiqet ise,

Daima yashayib solmaz hec zaman.

Allah sedaqetdir,sedaqet ise,

Insana eshqinden doymaz hec zaman.

Allah ruhumuzdur,Ondan sorasa,

Guneshi sevmeyen sheksiz nadandir.

Allah canimizdir,candan sonrasa,

Heyatin gedishi bize punhandir.

Butun canlilara teminat veran,

Enerji menbeyi sonmez Guneshdir,

Heyat durushuna zemanet veran,

Yerin sevgisinden donmez guneshdir.

Onun herareti,parlaq ishiqi,

Yatmis tebiete oyanish vermish.

Maddi dunyamizin sadiq ashiqi,

Butov planete yashayish vermish/

Gelin unutmayaq boyuk yaradan,

Merhemet sahibi Rehman-Rahimdir.

Insani sevse de ancaq cezadan,

Hec kim qaca bilmez duzgun Hakimdir.

“Bu bir efsanedir, belke heqiqet,

Tanrimiz uc defe insane yaratmish.

Birinci insanlar cixmish biqeyret,

Ahura onlari tufana atmish.

Yerin boshluquna arshdan baxanda,

Ikinci insanlar yaratmish Tanri.

Yene ahu-feqan goye qalxanda,

Insani sulara qerq etmish Tanri.

Ucuncu insanlar

Yaradilarken,

Sarush soz isteyib

Dedi: -Ya Mazda,

Iki defe insane

Yerde olarken,

Boqulub mehv oldu

Kini-kuduretde.

Onlar layiq oldu

Haqqi-talaya,

Kokunden tamamen

Ebedi solsun.

Bes sebeb nedir ki,

Ey boyuk Mezda,

Ucuncu insanlar

Yerde xelq olsun?

Allah cavab Verdi

Oz meleyine:

Evvala, insansiz

Yer dash kesekdir.

Yer gozelliyine,

Hem bezeyine,

Tekce insan oglu,

Insan gerekdir.

Insan yaradiram

Mehribanliqla,

Mehri-mehebbetle

Yasha dolsunlar.

Duzluyu qoruyub

Canfeshanliqla,

Ani omurlerin

Basha vursunlar.

Ikincisi: Eger

Yaxshini atsa

Yoldashi,qardashi

Salsa keleye

Vicdani, namusu

Ziynete satsa,

Yandirib, kul edib

Verrem kuleye…”

“Avestadan”-dan

Ucuncu insanlar bizlerik,baxin,

Yashil planetin qonaqlariyiq.

Zulmu esareti qoymayin yaxin,

Axi geleceyin maraqlariyiq.

INSANIN YARANMASI.

Cox boyuk sey ile Boyuk Yaradan,

Layiqli gorkemde insane yaratdi.

Verdi gozel qamet, shirmai beden,

Yerde en sefali gusheye atdi.

Verdi bir cut ayaq gezmekden otru,

Elleri yaratdi ish gormek ucun.

Dishleri ceyneyib ezmekden otru,

Dil ile birlikde oturmek ucun.

Dil, hem de agizda danishmaq ucun,

En boyuk vasite olmush insana.

Gozler baxib gormek, tanimaq ucun,

Evezsiz nemeti bexsh etmish ona.

Sesleri eshidib anlamaq ucun,

Qulaqlar qiymetsiz kara gelendir.

Yaxshi iyle, pisi qavramaq ucun,

Burun hessasliqla duya bilendir.

Urek qan dovranin temin edirse

Ciyerler nefesi qaydaya salir.

Beyin bir anliga fikre gedirse,

Butun davranishi eline alir.

Bedeni yaradan o Boyuk Tanri

Ele yaratdi ki, qusur olmasin.

Beden orqanindan cekmeden agri

Sevdiyi insanlar meyus qalmasin.

Xulase, eshqinden Ulu-Yaradan

Ilahi elmiyle insan yaratdi.

Verdi gozel qamet,shirman beden,

Yerde en sefali gusheye atdi

O andan min iller dalda qalaraq

Insan yavash-yavash inkishaf etdi

Tanri komeyinden ilham alaraq

Agil-ferasetde ireli getdi.

Sonra yavash-yavah insan deyishmish

Mekrli emeller sulamish meydan,

Zalim reftariyla insan deyishmish,

Ele zulm eyleyir eylemez sheytan.

Bir sheyi unutma, ey Yer ovladi

Ne eksen onu da bicersen anla

Zeherle oynayan ey sher celladi

Axiretde onu icersen anal.

Olmush yaxshi insane her bir zamanda

Yazdigim mexsusdur tekce pislere

Isterdim her elde cumle-cahanda

Yaxshi qalib gelsin heris hisslere

INSANIN DOGULMASI

Uz uste

doguldu

qishqiriq ile

Yeri qamarlayib

Dedi:-menimdir!

Yigib dunya

malin

herisliyile

Dushundu

xilqetde

vefadarimdir.

Ele guman

etdi

bu cahi-celal

Ruhtek,ebedilik

onun olacaq

Haq-nahaq

qazanan

bu dovlet, bu mal

ona hemishelik

sadiq qalacaq

Nece gelmishdise

hemen

yol ile

parlayan altunlar

eriyib getdi

Kunc bucaq

altinda

oz mucrusiyle,

Gizletmish

varidat

tamamen itdi.

Bu zavalli insan

maddi dunyada

elinde cemleyib

dash-qashlar

yigdi.

Bexsh olmush

omrunu

vererek bada

menevi dunyaya

qargishlar

yigdi.

Nehayet,son anda

arxasi

ustde,

Cox zeif

ses ile

gucle soyledi:

Bu torpaq,

bu heyat

dunyada hec ne

menimki

deyilmish

menim deyildi…

Tekce iki

alem menimki

imish,

Biri yaxshiliqdir

Ondan qacmisham

O biri pislikdir,

zaten

cirkinmish,

Ozum-oz

ruhuma

bela acmisham.

Bunu basha dushub anlayan insan

Haqqi tapdalayib nahaqqa qacmaz

Bilse men qonagam sozsuz bir zaman

Hesabat verecem belalar acmaz

Bununla Allahin istediyitek ,

Xeyir bereketle omur surersen

Bu fani dunyada sevimlisitek,

Onun dergahina temiz gedersen

Anla megrur insane birinci borcun,

Seni yaradni ozunden cox sev!

Yadindan cixarma ikinci borcun,

Haqqi edalati ozunden cox sev!

Allah insan ucun qanun qoymushdur:

Biri-birinize komek eyleyin!

Eger komek etmek qeyri-mumkundur,

Onda pisliyi de hec vaxt etmeyin!

Ailene qarshi qeyretli olub,

Onun derd-kederin vaxtinda hell et!

Qonshuda edebli, hormetli olub,

Xeyir-sherlerine layiqince get!

Qoru milletini, hem vetenini

Onu herterefli mudafie et!

Xalqinin yolunda serf et canini,

Lazim olan vaxtda olume de get!

Qonshu malin yeyib, etsen boyuk sehv

Onun ezabini cekmelisen bil!

Qati dushmenini calish etme mehv

Hergah edersense cokmelisen bil!

Pisin qarshisina pislikle getsen

Ozu-ozluyunde sanki cavabdir.

Pisin evezine yaxshiliq etsen,

Tanrinin yaninda boyuk savabdir.

Vezife bashinda soyub hamini

Menliyin tapdayib atdan salarsan.

Cirkin emelinle yesen malini,

Rebbin cezasini hokmen alarsan.

Haqqi terennum et, nahaqqa qacma

Merdlikle yukselir her insan oglu

Rushvetle kimseye belalar acma,

Gec-tez yaxalnir lap mahir ogru.

Ticaret ishinde bazaar baxib,

Shexsi mallarini ona uygun sat.

Nizam-terezide duz yola cixib,

Tanrinin heqiqet zirvesine cat.

Yerde hakimsense, ol temiz hakim,

Sifarish yoluyla verme fermani .

Emin ol,goydeki Gorunmez hakim,

Icirder sene de keder dermani.

Milletini zelil eyleyen her shah,

Evvelce xalqindan qoruna bilmez.

Her sheye nezaret eyleyen Allah,

“Shahdan rushvet alib” gunahi silmez.

Sen ey men-men deyen bax yan-yorene,

Senintek fironlar cox gelir-gedir.

Baxib ibret gotur,solub gedene ,

Gederken her sheyden imtina edir.

Yoldasha yoldash ol, qardasha-qardash,

Qohum-eqrabaya uzat elini.

Baciya-qardasha olanda sirdash,

Bolunub-azaldar derdi-serini.

Bacinin-qardashin haqqini yeme,

Yesen rahatliqla yata bilmezsen.

Ata mulkun sizle bolmerem deme,

Bolmezsense eger qelben gulmezsen.

Sev ata-anani qelbine deyme

Erseye catdiran seni onlardir.

Qoru ozunden cox,bellerin eyme,

Onlarin qussesi ovlada ardir.

Ata,zehmetinin behresi kimi,

Isteyer aile bextiyar olsun.

Sonsuz qaygisinin tohvesi kimi,

Calishar ev-eshik ruzuyla dolsun

Onun xidmetile ovlad ucalib,

Evin ailenin olur dayagi.

Heyat sehnesinde ata qocalib,

Boyudur xelefin ozu sayagi.

Odur ki, atanin boyuk hormetle,

Aci-shirin sozu erkle kecilir.

Cetin emeliyle,ferdi qiymetle,

Shexsi exlaqile daim secilir.

Ana, en muqeddes bir varliq olub,

Borcunu odemek hec mumkun deyil.

Dogushda ozunu kenara qoyub,

Korpem xilas olsun men olum deyir.

Gece seheredek nazla besleyib,

Yuxusuz geceler hemdemi olur.

Hezin laylasiyla Rebbi sesleyib,

Sevincler-kederler qelbine dolur.

Ana korpesini boyudenedek

Cekdiyi zilleti bir xaliq duyur.

Cismi son menzile gedilinedek,

Balasi yolunda heyatin qoyur.

XALIQIN VARLIGININ SUBUTU

Anlayin insanlar birinci borcuz

Sizi yaradani fexrle sevin!

Yaddan cixarmayin ikinci borcuz

Heqiqet yolunu mehrle sevin.

Bir gun iki cavan Shems ile Sebir

Allahin hokmunden ederken sohbet.

Sebir:inanmiram eyle bir tedbir

Onun varligini mene subut et

Bir de sirdashim Shems yaxshi bilirsen

Bashqalari varli qarinlari tox.

Gucludur baxtlari, ozun gorursen

Feqet ishlemekle aralari yox.

Eger Tanri varsa, soyle haradan,

Varlilar daha az, yoxsullar coxdur.?

Varli zalim-nadan,kasiblar qanan

Biri digerine oxshari yoxdur.

Gunesh gorunenden batana kimi

Fasile vermeden calishiram cox

Gerginlik icinde yatana kimi,

Ter token insanin ust-bashina bax

Neye el atiram almiram enam

Gece-gunduz canim eziyyetdedir.

Bir ciriq komam var,bir qoca anam,

Her gunu her ani feziletdedir.

Bele olan halda sense deyirsen

Xaliq var her sheye nezer yetirir

Gundelik heyatda her ne edirsen,

Pis-pis yaxshiya evez getirir.

Shems hirsli shekilde Sebirin sozun

Keserek anlatmaq istedi ona

Derinden dushunsen tekce sen ozun

Allah varliginda subutsan buna,

Dord bir terefine duyuq baxdiqda

Xaliqin subutu aydin gorunur.

Megrur gorkemine sayiq baxdiqda,

Xaliqin gucuyle nebzin doyunur.

Vermish, sen Sebire beyin-dushunce,

Agil-kamalinla risqe gedesen.

Ulu Tanrimizdan “milyon” umunca

Quvvetli qolunla qazanc edesen.

Eger sozum qane deyilse sene

Onda ruh varligin dushun sukutla.

Onu da qanmasan mohlet ver mene,

Sabah bu meqamda gellem subutla.

Dostlar belelikle sabaha qeder

Ayrilib getdiler dushunce ile

Sebir xeyalinda :”mumkundur meger”

Meni inandirsin sozun gucuyle

Shemsse indiyedek keshf edilmeyen,

Ixtirasi mushkil sirr acmaliydi.

Sanki cengellikle hec gedilmeyen,

Sildirim qayada pirr acmaliydi.

Sabah hemen vaxtda hemenki yerde,

Sebir gelib cixdi Shemsse yox idi.

Sebir xeyli zaman gozleyerken orda

Dostu cashqinliqla nehayet geldi.

Dedi:Sebir qardash bagishla meni

Vaxtinda gelirdim ancaq ki yolda

Tilsimli-punhanli bir hadiseni

Gozlerimle gorub inandim orda

Olacaq beledir: kendden buraya

Gelmekden oteri caydan kecilir,

O sahilden bura,burdan oraya

Elverishli kecid bere secilir.

Eyleshdim bereye cayi kecmeye

Millet menim kimi oraya doldu.

Calishdim ozume kursu secmeye,

Birden gozlenilmez hadise oldu

Atsiz-arabasiz,ipsiz-zencirsiz

Bere yavash-yavash hereket aldi

Ireli suruldu sessiz-semirsiz

O biri sahilde hamini saldi

Adamlar gemiden gedenden sonra

Yeniden bereye qalxmali oldum

Olayin tekrarin gorenden sonra

Ishin axirina cixmali oldum

Yeni vacib vaxti elden vererek

Berenin sirrini tam bilmeliydim

Gozlerim onunde deqiq gorerek

Beynimin shubhesin men silmeliydim.

Cay buzlu olsada bunu sanmadan

Girib derinliye su ile axdim

Shaxta dehshetini bele anmadan

Berenin altina diqqetle baxdim

Gorub emin oldum bere altinda

Ne muherrik vardi,ne di ki kendir.

Cixib nefes yigdim suyun ustunde

Yene suya cumdum bu sir nedendir.

Nehayet qet etdim bere komeksiz

Ozu-ozluyunde hereket edir.

Dartmadan-cekmeden kenar emeksiz

Derk olmaz quvveyle ireli gedir.

Sebirse nehayet doze bilmeyib

Shemsin sozlerini kesib saxladi

Gel mene esassiz fikir soyleyib

Menasiz efsane danishma dedi

Meger bilmirsenmi cansiz bir varliq

Ozu-oz yerini deyishe bilmez

Komeklik olmadan kuncdeki sandiq

Hereket eleyib surushe bilmez

Berede bununtek kenardan komek

Almasa yerinde durub qalacaq

Ireli geriye dartiib cekmek

Olmasa bereni sukut alacaq

Duzu dostum Sebir esas meqsedim

Sene bu hikmeti dedirtmek idi

Cazibe hokmundende olan niyyetim

Ozuvun dilinden soylemek idi

Demeli her hansi cansiz bir eshya

Ozu ayaq alib gedile bilmez

Mechul cadukarliq tilsimli xulya

Insanlar icinde edile bilmez

Beli heqiqetdir komek olmasa

Her shey durmalidir duzgun yanashdin

Bere de bununtek cekmek olmasa

Yerinde sayacaq dogru danishdin

Indise fikirlesh yer saniyede

Otuz kilometr mesafe gedir.

Uc min kilometr her deqiqede

Kosmik fezalarda hereket edir.

Bir sozle her ilde doqquz yuz milyon

Kilometr yolu xetasiz kecir.

Ulduzlar onunden nece trilyion

Kilometr yolu belasiz kecir

Gunesh etrafinda yerin gedishi

Gozel fesilleri insane verir

Oxu etrafinda oz firlanishi

Geceni gunduzu cahana verir

Agil derrakayla gel dushun bunu

Yer kimin hokmuyle duzgun yol alir.

Felaket olmadan kosmosda onu

Kimdir qoruyaraq qeydine qalir

Bax budur beyinle qelbinle gorub

Gozde gorunmeyen Xaliq subutu

Mudrik dushunceyle xeyalen duyub

Ashkar bilinmeyen Xaliq subutu

Bir de yadda saxla insan zekasi

Mashin mexanizmi icad etmishdir.

Demek icadcinin artan duhasi

Onlari qoruyub abad etmishdir.

Ay ile Guneshi, fusunkar Yeri

Xelq eden qezadan qoruyur ozu

Eshqinden yaratmish insani-eli

Kenar- sher alemden ayirar duzu

Qaldi sen kasibsan qonshu dovletli

Bunu Xaliqde yox ozunde axtar

Kimse eysh-ishretli sense mohnetli

Yene sakit yatan beyninde axtar.

Ardi var.

Erestun Mesioglu

2002-ci il

Baki.Cobanzade kuc.41-93.